AzTU
“Humanitar fənlər” kafedrası
Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya
7
Diplomatik işgüzar üslub beynəlxalq müqavilələrdə, konvensiyalarda,
bəyannamələrdə, memorandumlarda və etimadnamələrdə istifadə olunur. Bu alt
üslub xüsusi beynəlxalq terminlərin istifadəsi ilə xarakterizə olunur.
Sənədli işgüzar alt üslub (və ya "qanunlar dili"nin alt üslubu) qanunların, mülki
aktların, fərmanların, məcəllələrin, konstitusiyaların dilidir. Bu alt üslub dövlət və
ictimai təşkilatların və vətəndaşların vəzifəli şəxs olaraq (rəsmi sənədlərində)
fəaliyyətində istifadə olunur.
Gündəlik işgüzar üslub (və ya inzibati-kargüzarlıq, eləcə də ofis əsaslı) inzibati
aktlarda, göstərişlərdə, əmrlərdə, müqavilələrdə – həm əmək, həm də kollektivdə,
kargüzarlıq sənədlərində, təşkilatlar arasındakı işgüzar yazışmalarda və şəxsi
yazışmalarda istifadə olunur. Bu alt üslubda sənədin tərtibi üçün tələblərin ciddiliyi
əvvəlki alt üslublara nisbətən bir qədər yumşaqdır.
Rəsmi işgüzar üslubun əsas xüsusiyyətləri:
ü
dəqiqliyi, təqdimat detalları;
ü
təqdimatın standartlaşdırılması;
ü
təqdimatın məcburi-tövsiyə xarakteri.
Rəsmi işgüzar üslub xidmət sahəsinin, ictimai həyatın, o cümlədən xarici
əlaqələrin, ticarətin və xüsusi mülkiyyətin konsolidasiyasının ən vacib tərəfləri
olduğuna görə digər yazılı üslublar arasında xüsusi bir yer tutur. Azərbaycan dilində
rəsmi işgüzar üslubun formalaşmağa başlaması müxtəlif sazişlərin, aktların,
müxtəlif müddəaların icrası və yazılı konsolidasiya
(
birləşmə, həmrəy olma və
müştərək hərəkət etmə; vahid ideya və maraqlar uğrunda mübarizə aparan
qüvvələrin ümumi məqsəd naminə birləşməsi)
ehtiyacından qaynaqlanır. İşgüzar
ünsiyyətin formalaşmış özünəməxsus "dili" özünəməxsus xüsusiyyətlərini özündə
saxlayır, zaman keçdikcə çox yavaş-yavaş zamanla və həyat tərzinin dəyişməsindən
yaranan müəyyən dəyişikliklərə məruz qalır.
Dostları ilə paylaş: