«Mikroiqtisadiyyat» fənnindən kollokvium sualları və cavabları

İstehsal funksiyası – istehsal amillərinin işə salınan  kombinasiyası ilə məhsul buraxılışının həjmi arasındakı asılılığı 

əks etdirən funksional qarşılıqlı  asılılıqdır. İstehsal funksiyasında müstəqil dəyişənlər kimi istifadə olunan amillərin 

qiymətləri, asılı dəyişən kimi isə – məhsul buraxılışı həjmlərinin qiymətləri çıxış edəjək. Bu asılılıq analitik olaraq 

aşağıdakı şəkildə verilir: 

Q = f (Xa, Xb, Xj, …, Xn), 

---

25 

 

burada Q – buraxılış həjminin qiyməti, f – işə salınan istehsal amillərilə buraxılış həjmi arasında funksional asılılıq 

formasıdır,  Xa,  Xb,  Xj,  …,  Xn  –  istehsalda  tətbiq  edilən  amillərin  qiymətləridir.  İstehsal  funksiyasının 

formasına  gəldikdə  isə  o,  müxtəlif  tipli  tənliklərlə  təsvir  oluna  bilər.  Məsələn,  bir  işə  salınan  X  amili  zamanı 

istehsal funksiyası xətti tipli tənliklərlə: Q=a+bX; kvadrat tipli: Q=a+bX+ jX

2 və ya Q =a+bX–jX2; kub 

tipli: Q = a+bX+jX

2

+dX

3

; dərəjə tipli: Q = aX

b tənliklərlə təsvir oluna bilər. 

İstehsalın  işə  salınan  amillərinin  miqdarı  ilə  məhsul  buraxılışının  həjmi  arasında  asılılığı  əks  etdirərək  istehsal 

funksiyası  bu  amillərin  istifadə  nətijəliliyini  xarakterizə  edir  və  deməli,  istehsalın  nisbi  səmərəlilik  göstərijisidir. 

Madam  ki,  resursların  məhdudluğu  şəraitində  istehsalın  səmərəlilik  problemi  istehsal  nəzəriyyəsində  mühüm 

yerlərdən birini tutur, onda istehsal funksiyalarının təhlili məhz bu  nöqteyi-nəzər altında aparılmalıdır. Lakin 

diqqəti  aşağıdakı  vəziyətə  yönəldək.  Səmərəliliyin  səjiyyəsi  istehlak  olunan  amillərin  miqdarının 

müqayisəsi  vasitəsilə,  yaxud  texnologiyadakı  fərqləri  nəzərə  almaqla  ifadə  oluna  bilər.  Amma  o, 

istehsal üzrə məsrəflərin müqayisəsi vasitəsilə, yaxud istifadə olunmuş resursların qiymətlərinin nəzərə alınması 

ilə ifadə oluna bilər. Buna görə də texnoloci və iqtisadi səmərəliliyi fərqləndirirlər.