Mikroskop va lupa qurilmalarining ichki tuzilishi va ishlash prinsipi

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI

BIOTIBBIYOT FIZIKASI

2-BOSQICH 209- GURUH TALABASI
MEYLIYEV TEMURBEKNING
MALAKAVIY AMLIYOT FANIDAN
“MIKROSKOP VA LUPA QURILMALARINING ICHKI
TUZILISHI VA ISHLASH PRINSIPI”
mavzusida bajargan

KURS ISHI

Bajardi:Meyliyev Temurbek

Qabul qildi:

Reja:
I.Kirish:
II.Asosiy qism:
1.Mikroskop tuzilishi;
2.Mikroskopni ishlatish texnikasi;
3.Mikroskop turlari;
4.Lupa va uning ishlash qoidalari.
III.Xulosa.
IV.Foydalanilgan adabiyot.

I.KIRISH.
Biz mikroskop haqida gapiradigan bo`lsak,bugungi ko`plab kashfiyotlar singari,asl kashfiyotchilarning kelib chiqishi bilan bog`liq tortishuvlar ham mavjud.Xuddi shu kelishmovchilik mikroskopni ixtiro qilganlarga ham tegishlidir,Birinchi asrga kelib,shisha birinchi marta ixtiro qilingan,rimliklar shisha foydalanishni tekshirishgan va obektlar orqali qanday qilib ko`rishganini,obektlarni katta qilib ko`rsatishgan.
Keyin italiyadan 13-Salvino D`Armateda ko`zoynakni birinchi ko`z oynasi qilib,uni bir ko`zga tekkizish elementi bilan ta`minlandi.Barkamollikning oddiy shakllari odatda 6 -10 gacha bo`lgan ko`zoynagi kattalashib,burga kab kichik hasharotlarni tekshirish uchun ishlatilgan,shuning uchun bu erta chanqovchilar “burun ko`zoynaklari”deb nomlangan.
Zachareas Jansen birinchi aralash mikroskop keyinchalik 1590-yillarda,ikki gollandiyalik tomoshabin Zacharias Jansen va uning otasi Xans bu linzalar bilan tajriba o`tkaza boshladi.Bir nechta linzalarga naycha qo`yishdi va juda muhim kashfiyotlar qildi.Naychaning oxiri yaqinidagi obekt keng kattalashib borar eken har qanday oddiy magnitofondan ko`ra kattaroqdir.
Ularning birinchi mikroskoplari ilmiy vositaga qaraganda ko`proq yangilik edi chunki maksimal kattalashtirish 9х atrofida edi va tasvirlar biroz loyqa edi .Jansen mikroskoplari omon qolmagan bo`lsada gollandiyalik royalty uchun ishlab chiqarilgan asbob “3ta tosmasin naychadan iborat bo`lib 18 dyum to`lqin uzunligi va diametrining dyuymini o`lchab”deb ta`riflangan.Mikroskopning butunlay yopilganida 3 kattalashishi va butunlay kengaytirilgach 9х bo`lganligi aytilgan.
Oddiy kattalashtiruvchi ko`zoynak asosan oddiy mikroskop bo`lsada biz mikroskopning ixtirosi haqida gapirganda, biz,albatta ,”birikma mikroskop”degan ma`noni anglatadi.Murakkab mikroskoplarda ikkita yoki undan ortiq linzalar mavjud,ular ichi bo`sh silindr bilan bog`langan.Yuqori obektiv,bir kishi orqali qarash,ko`zguda deyiladi.Pastki linza obektiv linzalar sifatida tanilgan.Shunday qilib,bugungikunda,”mikroskop”deganimizda,biz,albatta,”aralash mikroskop”degan ma`noni anglatadi.
Zacharias Jansenning otasi Hans 1595- yilda birinchi mikroskopni qurishga yordam berganiga ishonishadi.Zakariyo Gollandiyalik diplomat Uilyam Boreelga ixtiro haqida yozgan.Fransuz shohining shifokori 1650-yillarda ixtiro haqida so`raganida,Boreel mikroskopning dizayni haqida gapirib berdi.Anton Van Leeuvenhoek X VIII asrning oxirlarida haqiqiy mikroskopni yaratish va ishlatish uchun birinchi odam bo`lgan Anton Van Leeuwenhoek (1632-1723),niderlandiyalik mashinist va olim va mikroskopning kashfiyotlaridan biri edi. Van Leeuwenhoek 270x magnification kuchiga egan bo`lgan yangi linza naychasini ishlab chiqarish uchun besh yuz ellik linzalarni silliqlash va silliqlash uchun ustun linzalarni yaratish usullarni ishlab chiqish orqali zamondoshlariga qaraganda ko`proq muvaffaqiyatlarga erishdi vaob`ektlarni bir metrdan bir million metrga edi.
Mikroskoplarni takomillashtirish bugungi kunda xam davom etmoqda.Shunday qilib,2006-yilda biofizik kimyo institutida ishlaydigan nemis olimlari Mariano Bossi va Stefan Helle zamonaviy optic mikroskopni ishlab chiqdilar.10nm kichik obektlarni va uch o`lchovli yuqori sifatli 3D tasvirlarni kuzatish qobiliyati tufayli ushbu qurilma nanoskop deb nomlangan.