Mikroskop va lupa qurilmalarining ichki tuzilishi va ishlash prinsipi

2.Optik tizim qismi.
Mizimi asosan kroskopning optic tizimi asosan obyektivli linzalarni,ko`z qopqog`ni va yorug`lik moslamasini o`z ichiga oladi.
Ko`zgular:obektiv optikasi tomonidan kattalashtirilgan obektni yanada kengaytirish vazifasini bajaradigan linzalar trubasining yuqori qismida o`rnatiladi.Har bir mikroskop odatda ko`zoynak uchun 5x, 10x va 15x bilan kengaytiriladigan turli xil kattalikdagi raqamli ko`zoynak bilan turli xil ehtiyojlarga qarab tanlanishi mumkin,eng ko`p ishlatiladigan 10x ko`zoynak hisoblanadi.
Obektiv:Obektiv optikasi konvertiriga o`rnatilgan.Har bir optic linzaning bir nechta raqamli obekti mavjud,ularning har biri bir necha dvegatel linzalari vakonkavlardan tashkil topgan va optikoynaning o`lchamini aniqlaydigan mikroskopning eng muhim optikkomponentidir.Obektiv linzalarning kattalashishi 10x,40x va 100x.Umuman olganda 8x yoki 10x funksiyasiga “past” kattalashtirish oynasi deb nm berilgan,40x yoki 45x yuqori kuchli ko`zgular debnomlanadi va 90x yoki 100x “neft oynasi” deb ataladi.Ko`zgu yog`ida ishlatiladi.
Yug`onlashtirish:Konderser va Diafragma oralig`ida tashkil etyilgan platformadagi yoruglik teshiglarining pastki qismi ularning asosiy vazifasi kuzatiladigan namuna nurni jamlashdir. Kondansor konveks optikasi vazifasini bajaradigan va nurli toplamlarga toplanishi mumkin bolgan raqamli lenosdan eborat. Diaframa shuningdek kamalak diafragma sifatida ham tanilgan, kontsentratorning pastki qisimda joylashgan va yoritgich hajmini konsentatorning boshqaradigan o`zgaruvchan diafragma hisoblanadi. U10dan ortiq metal pastmassadan iborat bo`lib ajralib turadi va bu yorug`likning intensivligini qilib qo`yish mumkin. Reflektorning ikki yuzi bir tomoni samolyot oynasi ikkinchisi esa konkav konkavning kontentratsiya vazifasi bor zaif nur uchun mos va nurni ishlatish uchun tarqaladi oynani tanlaganda nur kuchli Optik mikraskopning barcha o`z yorug`lik manbai bor lekin reflektor yo`q;
Elektron mikroskopi yorig`lik manbai sifatida tezlashtirilgan elektronlarning nurini ishlatiladigan mikroskopdir.Elektronning to`lqin uzunligi ko`rinadigan yorug`lik fotonlariga qaraganda 100,000 martagacha qisqa bo`lishi mumkinligi sababli elektron mikroskoplari nur mikroskoplaridan ko`ra yuqori aniqlikkuchiga ega va kichikroq narsalarning tuzilishini ochib beradi.Ko`zni uzatish elektron mikroskopi halqa shaklidagi qorong`i maydonni ko`rish rejimida 50 daqiqadan ortiq peksillar sonini va taxminan 10000000 hajmgacha kattalashishini taminladi,eng yorug`lik mikroskoplari esa 200 nm o`lchamda diapazonli va 2000x ning ostidagi foydali magnit maydonlarga chegaralangan.
Elektron mikroskoplari optic nur mikroskopining shisha linzalariga o`xshash elektron optic linzalari tizimlariga ega.
Elektron mikroskoplari mikroorganizmlar,hujayralar, yirik molekulalar, biopsiya namunalari, metallar va kristallarni o`z ichiga olgan biologic va noorganik namunalarning keng doirasini ultrastrukturini tadqiq qilish uchun ishlatiladi.Sanoat jihatidan elektron mikroskoplari ko`pincha sifatni nazorat qilish va notug`ri tahlil qilish uchun ishlatiladi.Zamonaviy elektron mikroskoplari elektron mikrograflarni suratga olish uchun ixtisoslashtirilgan raqamli kameralar va ramka ustunlari yordamida ishlab chiqaradi.Elektron mikroskoplari yorug`lik nuridan ko`ra elektronlar nurini ishlatib tasvirlarni yaratadi.
Elektron mikroskopning uchta asosiy turi mavjud:tasvirning qanday shakllanishiga,namunaning qanday tayyorlanishiga va tasvirning o`lchamiga qarab farqlanadi.Ular transmisyonelektron mikroskopi(TEM), skanerlash elektron mikroskopi (SEM), skanerlash tunnel mikroskopi (STM).