Milli Aviasiya Akademiyası(qsc) Sərbəst İş-№2

Milli Aviasiya Akademiyası(QSC)

Sərbəst İş-№2

Fakultə-Fizika texnologiya

İxtisas-Radiotexnika və Telekommunikasiya
Qrup-2542a
Fənn- Elektrodinamika və radiodalğaların yayılması
Mövzu-Maqnit sahəsinin vektorları
Tələbə-Eyvazlı Əli
Müəllimə- Qasımova Vəfa
BAKI-2023


§ 1.3. Maqnit sahəsinin vektorları
Elektromaqnit sahəsindəki yükə iki qüvvə təsir göstərir:
1. Elektrik sahəsinin qüvvəsi ; 2. Maqnit sahəsinin təsiredici qüvvəsi . Bunlardan 1-ci aşağıdaki kimi təyin edilir:
, (1.14)
burada q yükdür.
İkinci qüvvə isə aşağıdaki kimi təyin edilir:
, (1.15)
burada elektrik yükün sürəti, isə maqnit sahəsinin induksiya vektorudur (maqnit sahəsinin təsir qüvvəsinin xarakterizə edir). Onun ölçü vahidi Tl (tesladır). Beləliklə, elektromaqnit sahəsində təsir göstərən ümumi qüvvə
(1.16)
Qeyd edək ki, vakuumun maqnit sahəsi mühitin maqnit sahəsindən fərqlənir. Bu isə mühitin maqnitlənməsi ilə əlaqədardır. Mühit maqnitlənərkən polyarizasiya hadisəsinə oxşar olaraq, burada elementar cərəyanlar yaradır və bu cərəyanlar maqnit momentinə malik olur.
Məsələn, cərəyanlı çərçivəyə təsir edən elementar maqnit momenti belə tapılır:
, (1.17)
burada çərçivənin müstəvisinə istiqamətlənən ort vektor, J çərçivədən axan cərəyan və S çərçivənin səthinin sahəsidir.
Mühitin maqnitlənməsini xarakterizə etmək üçün maqnitlənmə vektorunadan istifadə olunur.
, (1.18)
- maqnit sahəsinin intensivlik vektoru maqnitlənmə vektoru ilə aşağıdakı düsturla əlaqədardır:
, (1.19)
burada ₀ - maqnit sabiti adlanır və onun ədədi qiyməti
.
və vektorları -lə ölçülür.
Əgər maqnit sahəsi çox güclü deyilsə, onda
, (1.20)
burada k_m ölçüsüz kəmiyyət olub, mühitin maqnit qavrayıcılığı adlanır.
, (1.21)
, (1.22)
burada _a - mühitin mütləq maqnit nüfuzluğudur. Digər tərəfdən yaza bilərik:
_a =₀  ,
burada  - nisbi maqnit nüfuzluğudur.
Maqnitlənmə xassələrinə görə cisimlər aşağıdakı qruplara bölünür:

1. 
   Diamaqnitlər. Bunun üçün  1, =1+K;
   

(K cismin maqnit qavrayıcılığıdır).

2. 
   Paramaqnitlər. Bunün üçün  1, =1+K;
   
3. 
   Ferromaqnitlər. Bunun üçün   1.
   

Nəticə: Bu paraqrafda maqnit sahəsinin üç mühüm , və vek­torları ilə xarakterizə olunduğu və onlar arasındakı mü­hüm asılılıqlar olduğu göstərilir.

§ 1.4. Elektrodinamik mühitlər

Elektrodinamik mühitlərin təsnifatına nəzər yetirməmişdən öncə yuxarıda göstərdiyimiz _a, _a kəmiyyətlərinə və yeni  yəmiyyətinə baxaq.  mühitin xüsusi elektrik keçiriciliyi adlanır və BS-də ölçü vahidi -dir.
Elektrodinamikada hər bir mühitin xassəsi _a, _a və  kəmiyyətləri ilə xa­rak­terizə edilir. Bu kəmiyyətlərdən asılı olaraq elektrodinamik mühitlər iki qismə bölününr: 1. Xətti mühitlər. Belə mühitlər üçün _a,_a və  parametrləri elektrik və maqnit sahələrinin və vektorlarından asılı deyildir. 2. Qeyri-xətti mühitlər. Belə mühitlər üçün _a, _a və  parametrləri və ya bunlardan biri elektrik və maqnit sahələrinin vektorlarından asılı olur.
Öz növbəsində xətti mühitlər dörd qismə bölününr: bircinsli mühit, qeyri-bircinsli mühit, izotrop mühit və anizotrop mühit. Jədvə1.1-də mühitlərin təsnifatı və xüsusiyyətləri göstərilmişdir.

Jədvəl 1.1.Elektrodinamiki mühitlər

№	Mühitlərin adı	Xüsusiyyətləri
1	Xətti mühit	Bu mühitin xassələri sahənin qiymə­­tin­dən asılı deyildir
2	Qeyri-xətti mühit	Bu mühitin parametrləri elektrik və maqnit sahə kəmiyyətlərin funksiyasıdır
3	Bircins mühit	Bu mühitin hər hansı bir nöqtəsi eyni xassələrə malikdir
4	Qeyri-bircins mühit	Bu mühitin parametrləri koordinatların funksiyasıdır
5	İzotrop mühit	Bu mühitin xassələri və parametrlərinin istiqamətindən asılı deyildir
6	Anizotrop mühit	Bu mühitin parametrləri və - nin istiqamətindən asılıdır

Nəticə: Eletkrodinamiki mühitlərin xüsusi təsnifata malik olması və onların parametrlərinin və vektorları ilə əlaqədar olması göstərilir.