Milliy universiteti

Ribosoma va lizosomalarning tuzilishi:
A - 1 – ribosomaning katta qismi, 2 –
ribosomaning
kichik
qismi;
B – 1 – bir qavatli membrana, 2 – ichki
ferment.

---

Xloroplastlar tuzilishinig sxemasi: 
1 – lipid tomchilari, 2 – kraxmal
donachalari, 3 – tashqi membrana; 4 – gran; 5 –
DNK; 6 – ribosoma; 7 – stroma; 8 – tilakoidli
gran; 9 – tilakoidli stromasi; 10 – ichki
membrana.
Plastidalarning tuzilishi va turlari: 
1 – leykoplastlar, 2 – xloroplastlar, 3 –
xromoplastlar. 

---

Plastidalarni Levenguk1676 yilda kashf
etgan. 
Uch xil plastidalar mavjud: xloroplast,
xromoplast va leykoplast
Rangli plastidalar tarkibida pigmentlar
bo’ladi. Xloroplastlar tarkibida xlorofill,
karotin va ksantofill, xromoplastlarda esa
ksantofill va karotin pigmentlari bor.
Plastidalar
stroma
hamda
pigmentlar,
protein va lipid, mineral elementlardan tashkil
topgan. Plastidalar qo’sh membranali oqsil-
lipidli qobiqqa ega. Plastidalar tarkibida ko’p
miqdorda
turli
fermentlar
bo’lib,
ular
moddalar
almashinuvi
jarayonida
biokatalizator
sifatida
ishtirok
etadi.
Plastidalar
o’simlik
hujayrasida
zahira
moddalarning hosil bo’lishi va almashinuvida
asosiy rol o’ynaydi.

---

P l a s t i d a l a r
–.
Xloroplastning asosiy vazifasi aynan xlorofil bilan bog‘liq. U fotosintez
jarayoniga qatnashib anorganik moddalardan organik moddalar hosil
qiladi. Shu sababli xloroplastlar o‘simlikning faqat yer ustki, quyosh
nurini qabul qiladigan, qismida uchrab, uning hisobida o‘simlik yashil
rangda bo‘ladi.
Yuksak o‘simliklarda xloroplastlar ko‘pincha linza shaklida bo‘ladi,
ularning diametri 4-6 mkm, qalinligi 1-3 mkm. Ularning soni hujayrada
1-50 tagacha bo‘ladi va odatda sitoplazmaning devor qavatiga
joylashadi. Yorug‘lik kam tushganda ular quyoshga yassi tomoni, ko‘p
tushganida esa qavariq tomoni bilan o‘girilib turadi.
Xloroplastlar ichida bir xil tarkibga ega bo‘lgan modda
– stromalar
bor.
Ular yassi xaltachalar ko‘rinishida bo‘lib, parallel joylashgan
membranalar tuzilishidan iborat va
tilakoid
yoki
lamellalar
deyiladi.
Stromada DNK molekulalari, ribosomalar, lipid, kraxmal donalari va
boshqalar joylashgan.

---