Minerallar

Fizik xossalari.
Minerallarning tashqi ko`rinishi. Minerallarning asosiy massasi nomuvofiq donador shaklida uchraydi, kristallari yaxshi rivojlangan minerallar tabiatda kam uchraydi. A. G. Betextin tabiatdagi minerallarni uch guruxga bo`ladi:

1. 
   pezometrik shakllar, bu shakldagi minerallar koordinatalar o`qining uchala yunalishi buyicha xam bir xilda o`sgan, misol uchun magnitning oktaedr shakli, piritning ko`b shakllari.
   
2. 
   Bir tomonga chizilgan shakllar, misol uchun prizmatik, ignasimon, ustunsimon shakllar,
   
3. 
   Ikki yunalish buyicha chuzilgan shakllar uchunchi yunalishni kalta saqlagan xolda, misol uchun tablitkasimon, plastinkasimon, qatlamsimon.
   

Minerallarning ulanish tekisligi kristall donalarning xaqiqiy yoki bo`linishi mumkin bo`lgan yonlariga parallev muayyan kristallografik yuzalar buyicha ajralish xususiyati, kristallangan muxitning bu xususiyati uning faqat ichki tuzulishi bilan bog`liq bo`lib, bir m-lning o`zi uchun o`sha m-lning tashqi qiyofasi bilan bog`lik bo`lmagan xolda yuzaga keladi.
Ulan. tekisliklari quyidagi 5 ta bosqichli shkalaga bo`linadi:

1. 
   Ulan tekisligi o`ta mukammal (slyudalar xloridlar);
   
2. 
   Ulanish tekisligi mukammal (kaltsiy golinit va golituz va boshqalar);
   
3. 
   Ulanish tekisligi o`rtacha mukammal (dala shpatlari, magniy, kaltsiyli silikatlar);
   
4. 
   Ulanish tekisligi nomukammal (apatet kassitrit, oltingugurt);
   
5. 
   Ulanish tekisligi o`ta mukammal bo`lgan, xaqiqatda ulanish tekisligi yuq. (korund, magnitet, platina va boshqalar).
   

Minerallarning sinishi – minerallar maydalanganda sinish deb ataluvchi silliq yoki notekis yuzalar xosil bo`ladi. Sinishning 4 ta ko`rinishi mavjud:

1. 
   Chig`anoqsimon sinish yuzasi chig`anoqlarga o`xshaydi.
   
2. 
   Gadur - budur sinish.
   
3. 
   Ilmoksimon sinish.
   
4. 
   Tuproqsimon sinish – sinishi yuzasi chang bilan qoplangan o`xshaydi.