Министерство здравоохранения республики узбекистан ташкентская медицинская академия

III. Boshqa o’ziga hos tiplari
A. B-hujayralarning funksiyasining genetik defekti
B. Insulin tasirining genetic defekti
C. Meda osti bezining ekzokrin qismi kasalliklari
D. Endokrinopatiyalar
E. Dori vositalari va kimyoviy moddalar bilan chaqirilagan Qandli diabet
F. Инфекции Infektsiyalar
G. Необычные формы иммуноопосредованного диабета Immun
Н. Diabet bilan ba’zida qo’shilib keladigan boshqa genetic sindromlar
IV. Gestatsion qandli diabet
Кlinikasi. QD klinikasida 2 gurux simptomlar ajratiladi.Birinchi gurux simptomlar QD ning hamma turi uchun hos bo’lgan patogenetik jixatdan giperklikemiya bilan bog’liq.Bularga chanqoq,poliuriya,terida qichishish,infeksion jarayonlarga beriluvchanlik kiradi.Bu simptomlarni noadekvat qand tushiruvchi terapiya fonidaagi kasallikning dekompensatsiya bosqichi belgilari sifatida ham qarash mumkin.Ikinchi guruh simptomlar esa QD-I VA QD-II uchun spetsifikdir.Qayd qilingan belgilar QD-II da unchalik ham yuzaga chiqmasligi mumkin,faqatgina tasodifiy tekshirishlar natijasidagina aniqlanishi mumkin.QD-II uchun holsizlik harakterli emas.Bemorlar odatda mehnat qobiliyatini saqlashadi,ishtaxasi esa normada,bazan esa oshgan bo’lishi mumkin.Ba’zan QD-II dermatologlar(surunkali yiringli protsesslar,lipoidli nekrobioz,shilliq-teri kandidozi,furunkulyoz),urologlar(siydik qopining surunkali infeksiyaslari),okulistlar(surunkali konyuktivit,katarakta),ginekologlar(qindagi qichishish,jinsiy organlarning spetsifik yallig’lanish kasalliklari,dismenoreya).Ko’rsatib o’tilgandek ko’pchilik holatlarda bemorlar ortiqcha vazn yoki semirish,kasallikning 40 yoshdan keyin namoyo bo’lishi,QD-II bo’yicha pozitiv oilaviy anamnezga ega bo’lishikuzatiladi.QD-I uchun ozib ketish,holsizlik,mexnat qobiliyatining pasayishi,uyquchanlik kabi belgilar spetsifikdir.Kasallikning boshida ishtahning oshishi,keyinchalik esa uning ketatsidoz fonida anoreksiya bilan almashinishi kuzatilishi mumkin..Ketoatsidoz og’izdan atseton hidi(yoki meva hidi) kelishi,ko’ngil aynashi,qusish ba’zan qorinda og’riqlar(psevdoperitonit),og’ir darajali suvsizlanish bilan harakterlanadi va komatoz holatning(ketoatsidotik koma) rivojlanishi bilan tugaydi. bilan bilan harakterlanadi.o’rsatilgan simptomlar patogenetik jihatdan absolyut insulin yetishmovchiligi bilan bog’liq.QD-I odatda o’tkir namoyon bo’ladi,ko’pincha kasallikning rivojlanish anamnezi bir necha oyni tashkil etadi. QD-I ga hos bo’lgan simptomlar,ba’zi holatlarda QD-II ga ham hosdir.QD-II da absolyut insulin yetishmovchilikka hos simptomlari(ozish,holsizlik,o’tib ketuchi og’izdan atseton hidi kelishi) kasallikning uzoq vaqt TCP yordamida qoniqarli kompensatsiyasidan so’ng rivojlanadi.QD da 2 gurux asoratlari ajratiladi:o’tkir va surunkali.Otkir asoratlari QD ning turli tiplari uchun hos.QD-I uchun ketoatsidotik koma hos.Insulinga ehtiyojli QD-II da o’tib ketuvchi ketoz rivojlanishi mumkin,lekin insulin ishlab chiqarilishi buzilmaganligi uchun ketoatsdotik koma amalda rivojlanmaydi.Giperosmolyar koma-kam uchraydi lekin QD-II uchun spetsifikdir.Gipoglikemiya va gipoglikemik koma QD ningnhar ikki tuida ham qand tushiruvchi terapiya asorati sifatida uchrashi mumkin. Kechki asoratlai QD ning ikki turida ham uchraydi,va ular tiplar uchun spetsifik hisoblanadi.Klinik jihatdan 5 ta kechki asorat ajratiladi:makroangiopatiya(katta qon tmirlar ateroskleozi) ,nefropatiya,retinopatiya,neyropatiya va diabetic oyoqlar sindromi.