Mirzo Ulug’bek nomidagi o’zbekiston Milliy Universiteti Iqtisodiyot fakulteti

FARG’ONA POLITEXNIKA INSTITUTI
ISHAB CHIQRISHDA BOSHQARUV
FAKULTETI
61B-21 GURUH TALABASI
IBROHIMOV ELYORJONNING
MAKRO IQSODIYOT
FANIDAN
T A Q D I M O T I
Qabul qildi: __________________
2023 YIL.

Yalpi ichki mahsulot statistikasi va uning xajmini hisoblash usullari

• Yalpi ichki mahsulot statistikasi va uning xajmini hisoblash usullari
• Oʻzbekiston Respublikasining Yalpi ichki mahsulot tarkibidagi oʻzgarishlar tahlili

Yalpi Ichki Mahsulot mohiyati

• Birinchi marta 1934-yilda Saymon Kuznets tomonidan bu tushuncha ilk bor taklif etilgan edi. YAIM mavjud va belgilangan davlatlar ishlab chiqarishning izchilligini yillik hisobot sifatida dunyo iqtisodchilari qismlarga bo’lishadi(angl. Nominal and real GDP). YAIM ushbu yildagi narhlarning o’sishini joriy narxlarga(nisbat berilmasdan) asoslanib dunyo bozorlarida belgilaydi . YAIM (inqirozni to’g’ri baholashligi bilan) narxlardagi o’sish hususiyatini oldingisi yoki har qanday boshqasini yillik zahira taqsimotiga muhrlaydi.

Butun milliy iqtisodiyotning holatini tavsiflovchi muhim makroiqtisodiy ko’rsatkichlar – yalpi milliy mahsulot (YaMM), yalpi ichki mahsulot (YAIM), sof milliy mahsulot (SMM), milliy daromad (MD), ishchi kuchi bandligi, ishsizlik, inflyatsiya va bYalpi ichki mahsulot (YAIM) — mamlakat iqtisodiy faoliyatining muayyan davr (oy, chorak, yil) davomidagi umumiy natijalarini tavsiflaydigan ko’rsatkich. Mamlakat hududida joylashgan barcha korxonalar tomonidan jami ishlab chiqarish omillari bilan ishlab chiqarilgan tovarlar va xizmatlarning bozor qiymatlaridagi ifodasi bo’lib, uning miqdori milliy hisoblar tizimi asosida hisoblab chiqiladi. Mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishini makrodarajada tavsiflash va tahlil etishda foydalaniladi.

• Butun milliy iqtisodiyotning holatini tavsiflovchi muhim makroiqtisodiy ko’rsatkichlar – yalpi milliy mahsulot (YaMM), yalpi ichki mahsulot (YAIM), sof milliy mahsulot (SMM), milliy daromad (MD), ishchi kuchi bandligi, ishsizlik, inflyatsiya va bYalpi ichki mahsulot (YAIM) — mamlakat iqtisodiy faoliyatining muayyan davr (oy, chorak, yil) davomidagi umumiy natijalarini tavsiflaydigan ko’rsatkich. Mamlakat hududida joylashgan barcha korxonalar tomonidan jami ishlab chiqarish omillari bilan ishlab chiqarilgan tovarlar va xizmatlarning bozor qiymatlaridagi ifodasi bo’lib, uning miqdori milliy hisoblar tizimi asosida hisoblab chiqiladi. Mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishini makrodarajada tavsiflash va tahlil etishda foydalaniladi.