«мл т*'1шн» «* иа Alisher Navoiy

zolim, 
goh qon toleuvchi - xunrez kabi nomlar 
bilan 
atalgandi. Shuningdek, uning oshiqlik da’vo- 
sini 
qilib, lof urayotgani haqida yozarkan, Shirin:
Chu ul maqsud bilmish ishqdin kom42, 
Mening vaslim xayolidur anga xom.
Erur bu ishda s a ’yu ehtimomi43, 
Tamomiharzau44 zoye’ tamomi.
Mening jismimda to jondin ramaqdur45, 
Ishim qo‘rg‘onda o ‘zni asramakdur.
Qazo qilsa meni oning asiri,
0 ‘lumdin chun kishining y o ‘q guziri46. 
Tanimni aylabon xanjar bila chok,
Ani qilmay visolimdin tarabnokf7.
Bu so'zlardan xabardor bolgan Xisravning jo- 
niga o*t tushib, titray boshladi. Shirinning barcha 
yozganlari to‘g‘riligiga tan bersa ham, saltanat 
obro‘si, o'zining havoyi nafsini ustun q o lga n
shoh Shopurni zanjirband qilishga va zindonga 
tashlashga buyurdi-da, huzuriga Buzurg Um- 
midni chaqirib, bor gapni unga so‘zlab berdi va: 
«Bu ishlardan g£am-alam chekib, ko'nglim qonga 
toldi. Biron chora topib dardimni aritmasang, 
halok bolishim muqarrar. Bu holda el mening 
ustimdan kula boshlaydi, ularni jazolasam ham 
alamimdan qutulolmayman. Farhodning be- 
gunohligini ham bilaman, shuning uchun ham
42 Kom - maqsad; bahra olish.
43 Sa’yu ehtimomi - harakat qilish.
44 Harza - befoyda.
45 Ramaq - oxirgi nafas.
46 Guziri - chorasi, iloji.
47 Tarabnok - xursand.

---

uni oldirishni to‘g‘ri deb oyiamayman. Menga 
bu ishda bir у о Ini ko‘rsatmasang bolmaydi», -
deb iltijo qildi. Ikkovlari bu xususda fikrlashib, 
ba’zida tortishib, oxiri shunday qarorga kelishdi: 
odam oldirishni o‘zi uchun savob deb biladigan 
bir qotilni topishadi-da, unga Farhodning oldiga 
borib: «Xisrav Arman shahrini bosib oldi, ma- 
qsadlari ro^obga chiqib, hozir Shirin bilan davr 
surishyapti. Mehinbonu jiyanini shohga nikohlab 
berdi. Sevganing sendan Xisravni afzal ko'rgan 
ekan, endi oshiqligingdan nima foyda? Yaxshisi, 
uni tark etib, o‘z yurtingga ketganing afzal», - deb 
aytishni buyurishadi. Bu so‘zlarni eshitgach, 
boshini olib bir tomonga y o l olsa, tashvishlardan 
qutulamiz. Shirin bilan Mehinbonu Farhodning 
ketganini bilishsa, undan umidlari uzilib, ayt- 
ganimizga ko'nishlari aniq. Agar Shirin yoridan 
ko'nglini uzolmasa, yana boshqa bir tadbirni 
oyiab toparmiz». Ushbu chorani о У lab topish- 
gach, bir hiylakor kampimi topib kelishdi. U qaddi 
ikki bukilgan bir makkora bolib, ko‘p hiylakorlik 
qilganidan yuzini ajin bosgan, umrida biron marta 
ham rost gapirmagan, afsun-u hiyla bilan toshni 
ham yumshatib mumga aylantiradigan, otaga 
qizini, o‘gllga onasini nikohlay oladigan, bir so‘z 
bilan xonadonlami vayron qiladigan, istasa, yuzta 
Buqrotni gum qilishga qodir, zulm tiglni urib, Far- 
hodga o'xshagan pahlavonlarning ham boshiga 
yeta oladigan berahm bir badbaxt edi. Unga bor 
gapni yashirincha bayon qildilar, hadsiz-hisobsiz 
mukofotni va’da qilib, Farhod tomon jo'natdilar. 
«Farhod boladimi, polat tog' boladimi, bir afsun 
bilan yo‘q qilaman», - deb Xisravni ishontirgan

---

bu makkora bir necha kun mobaynida dasht-u 
vodiylardan o‘tib Farhodning manzilgohi bolgan 
tog‘ oldiga yetib bordi. Uni ko‘rgan Farhod darrov 
o'midan turib salom berdi-da, bu tomonlarga ke- 
lishidan maqsadi nima ekanini so'radi. Kampir: 
«Men el-u yurtimdan voz kechgan zaif, xasta jon 
bir odamman. 0 ‘n-o‘n besh yildan beri bir xilvat 
joyda yashab, toat-ibodat bilan mashg'ul edim. 
Jahondagi biron kishi bilan ishim yo‘q, Tangri- 
dan o‘zga bir kishim ham yo‘q edi. Arman mulk- 
ida tinchlik-omonlik bolganidek, mening holim 
ham xotirjam edi. Parvez otliq bir shoh kelib, 
elning tinchligini buzdi, sen bu haqda eshitgan 
bolsang kerak. Elning ahvoli ham, mening hayo- 
tim ham o'zgarib ketdi. U yerda toat-ibodat qilish 
qiyin bolib qoldi. Shunda kechiktirmay eldan 
yiroqroq bir yerda yashay, umrim ham oz qoldi, 
olsam o‘sha makondagi g‘or menga go‘r boladi, 
deb oyiab bu tomonga y o l oldim. Tog'da kezib 
yurib, shu manzilni yoqtirib qoldim. O'zim tog' 
ichida tirik bolsam ham, umrdan qolimni yuvib 
qo^yganman. Odamzod - vafosiz, uni eslashdan 
foyda yo‘q», - dedi.
Bu so‘zlami eshitgan Farhod xursand bolib, 
uning oldidagi tuproqni, keyin oyoglni o‘pdi-da, 
«Vafosizlik jahon ahlining odati. Biron ish seni 
xafa qilgan ko'rinadi. Arman diyoridagi ahvol 
tufayli ko'nglung g4ibor topdimi?» - deb so‘radi. 
Makkora: «Ey o‘glim, gaplaring rost, bu mam- 
lakatdan omonlik ketib, о‘mini yomonlik egallagan. 
Mehinbonu bilan Xisrav yarashib, o'zaro yaqin 
bolib olishdi. Xisrav nikoh ishini oraga solgan 
edi, malika ham rozi bo la qoldi. Katta to y bolib,

---

mamlakat-u taxt may seli ostida qoldi. Solih 
odamlar shahami tark etib, har yoqda zor-u sar- 
gardon bolib yurishibdi, Shirin esa juda g‘amgin 
bolib, faiyod chekib o'zini oldirdi. Ba’zilar zahar 
ichgandir, deyishyapti. Uning Farhod degan bir 
dardmand sevgilisi bor ekan. 0 £sha yigitdan ayril- 
ganiga chiday olmay, uning ishqi bilan bu olam- 
dan ko‘z yumibdi. Olim oldida ham Farhod nomi 
uning tilida ekan», - dedi. U ushbu so'zlami aytar 
ekan, og‘zidan «oh», «vo darig1» degan iboralar 
to'xtamay chiqardi.
Bu afsonani eshitgan Farhodning kolcsiga yuz 
ming tig‘ urilgandek boldi. Kampir nayrang ish- 
latib, oh-faiyod qilar ekan,