Moddalar almashinuvining fiziologik as

novateurpublication.org 
4) jigarda keton tanachalari oksidlanishini faollashtirish. 
Yog’lar mobilizastiyasini glyukokortikoidlar ham pasaytiradi, bu glyukoneo-
genezni kuchaytirish va qonda glyukoza miqdorini orttirish yo’li bilan amalga 
oshadi. Glyukokortikoidlarning yog’lar almashinuviga ta’siri: 
1)glyukokortikoidlar yog’ depolaridan yog’ning safarbar etilishini
jadallashtiradi; 
2) qonda yog’ kislotalari miqdori ko`payadi; 
3) yuz, ko`krak va tana yon yuzalarida yog’ yig’ilishi kuchayadi.
Qushlarning qonida normada, eterifistirlanmagan yog’ kislotalarning miqdori 
sut emizuvchi hayvonlarnikiga nisbatan ancha yuqori bo’ladi, bu me’da osti bezi 
tomonidan glyukagon sekrestiyasini ancha jadalligi bilan bog’liq. 
Kavsh qaytaruvchi hayvonlarda yog’lar almashinuvi me’da oldi bo’lmalari 
darajasida namoyon bo’ladi. Bu erda lipoliz va lipogenez, yog’ kislotalarining 
gidrogenizatsiyasi va qayta tiklash modifikatsiyasi, glitserin va galaktozaning enzim 
ta’siriga uchrashi, yog’ kislotalarining so’rilish jarayonlari sodir bo’ladi. Natijada, 
lipidlar ichakka dispersiyalangan va mistellirlangan ko’rinishda kelib tushadi.
O’rtacha zanjirli yog’ kislotalar eterifistirlanmasdan turib me’da oldi bo’lmalarida 
va qisman ichakda so’riladi va qonga o’tadi. Yuqori molekulali yog’ kislotalar, 
mono - va diglitseridlar mistellyar eritmalardan monogastrik hayvonlar-dagi 
mexanizmlar yo’li bilan so’riladi, ya’ni ichak epiteliostitlarida past zichlikka ega 
xilomikronlar va lipoproteidlar shakllanadi va ular oldin limfaga, keyin esa qonga 
o’tadi. Kavsh qaytaruvchi hayvonlar ichagida asosan to’yinmagan yog’ kislotalar 
(tarkibi jihatidan tana lipidlariga ancha mos keladigan) so’riladi.
 
Yog’lar almashinuviga nervlar bevosita ta`sir etishi to’g’risida ma`lumotlar mavjud. 
Simpatik ta`sirlar trigletseridlar sintezini tormozlab, ularning parchala-nishini 
kuchaytiradi. Parasimpatik nervlar esa yog’ yigilishini oshiradi. Yog’ almashinuviga 
asablar ta`sirini gipotalamus nazorat qiladi. Gipotalamusdagi ventromedial yadrolar 
ta`sirlanishi ishtahani yo’qotadi va ozdiradi. Mazkur yadrolar emirilganda ishtaha 
oshib, yog’ yig’ilishi kuchayadi.