ModelləŞMƏNİn qisa tariXİ

1. 
   MODELLƏŞMƏNİN QISA TARİXİ
   

Modelləşdirmənin tarixi müxtəlif baxımdan təsvir edilə bilər - modelləşdirmədən istifadə etməklə (analiz, tədris, tədqiqat); simulyasiya modellərinin növləri (diskret-hadisə, davamlı, kombinə edilmiş diskret-davamlı); proqramlaşdırma dillərini və ya mühitlərinin modelləşdirilməsi (GPSS, SIMSCRIPT, SIMULA, SLAM, Arena, AutoMod, Simio); tətbiq sahələri və ya maraq dairələri (rabitə, istehsal, hərbi, nəqliyyat). Fərqli nöqteyi-nəzərləri və ümumiləşdirilmiş fikirləri nəşr olunan ədəbiyyatlarda tapmaq olar; bax Nance (1996), Nance və Sargent (2002) və Hollocks (2006)..

2. 
   KOMPYUTERDƏN ÖNCƏKİ ERA:
   

BUFFONDAN İKİNCİ DÜNYA SAVAŞINA (1777-1945)

Ümumiyyətlə hesab edirlər ki Monte Carlo metodu Buffonun 1777 -ci ildəki "iynə təcrübəsindən" əmələ gəlmişdir. Təcrübə, π nin dəyərini təxmin etmək üçün iynələri bərabər intervallı paralel xətləri olan bir təyyarəyə "atmaq" dır. Buffonun həllində səhv olduğu üçün 1812-ci ildə Laplace tərəfindən düzəldilmiş Buffon-Laplace iynə problemi terminologiyası da istifadə olunur; Laplasın töhfəsindən təxminən bir əsr sonra, tətbiq olunan statistikada ən əhəmiyyətli irəliləyişlərdən birində modelləşdirmənin rolunu görmək mümkündür. Riyaziyyat və kimya təhsili alan William Seeley Gosset, Arthur Guiness, Son & Co. Ltd. 1899 -cu ildə 23 yaşında pivəbişirən oldu. Guinness, Gosset -in təxəllüs istifadə etməsi və mülkə sahib olmaması şərti ilə bəzi əhəmiyyətli statistik məlumatları dərc etməsinə icazə verdi. Bu nəticələr (indi Styüdentin t-paylanması olaraq bilinən şey) 1908-ci ildən başlayaraq "Styüdent" təxəllüsü ilə, hazırlayan bir məqalədə nəşr edildi. Gossetin natamam analitik nəticələri olduğu üçün Styüdentin t paylanmasının ehtimal sıxlığı funksiyasının dəqiq forması ilə bağlı ehtimalını yoxlamaq üçün əllə modelləşdirmə formasından istifadə etdi. Sənaye prosesinin idarə edilməsində simulyasiyanın bu ilk tətbiqi, klassik sənaye mühəndisliyi probleminin doğru həllini tapmaq üçün simulyasiya əsaslı təcrübə və analitik metodların sinerjisinin əlamətdar nümunəsidir.

3.