Modulidan o’quv-metodik majmua

Darsni rejalashtirish -
kutilayotgan o‘quv natijalariga erishish maqsadida 
o‘quv jarayoniga tayyorgarlik ko‘rish: ta’lim metodlarini tanlash, tarqatma 
materiallar va o‘quv-didaktik vositalar tayyorlash. 
Barcha imkoniyatlarni inobatga olgan holda, bir marta tuzilgan rejada 
o‘zgarishlar bo‘lmasligiga harakat qilish kerak. Ta’lim beruvchi uchun 
rejalashtirish o‘quv jarayonini boshqarishda xatolarga yo‘l qo‘ymaslik deganidir. 
Ta’lim oluvchi uchun rejalashtirish, u bo‘lajak o‘quv jarayoni to‘g‘risida va 
ta’limdan nimalarni kutishi mumkinligi haqidagi aniq tasavvurga ega bo‘lishi 
deganidir. 
5-ilova 
 
Dars jarayonida o‘qituvchining vazifasi. 
O‘qituvchi navbatdagi mavzu bo‘yicha mashg‘ulotlarga tayyorgarlik jarayonida 
mehnat topshiriqlarini bajarish mobaynida o‘quvchilar mehnatini rejalashtirish va 
uyushtirish shuningdek mehnat jarayonini borishini kuzatish, unga tuzatishlar 
kiritish hamda ro‘y beradigan xatolarni bartaraf qilishga jalb etiladi. 
O‘quvchilarni aqliy faoliyatida amaliy darslarda ishtirok etish alohida ahamiyatga 
loyiqdir. O‘quvchilar ustaxonalarda amaliy darslarda hal qilinadigan texnik 
masalalarni ikki tipga: konstruktorlik va texnologik masalalarga ajratish mumkin. 
Konstruktorlik masalalarini turlarini ko‘rib chiqamiz. 
 
 6-ilova 
 
O‘quv ustaxonalarida xavfsizlik texnikasi qoidalari 
Texnologiya fanining moddiy bazasini tubdan yaxshilash uchun barcha 
shart-sharoitlarni inobatga olish zarur.
O‘quv ustaxonalarining maydoni, mavjud loyihalarga ko‘ra, 70-90 m
2 
ni 
tashkil etadi. Ustaxonalar bir qavatli alohida binoga joylashgan bo‘ladi. Ular ta’lim 
muassasasida ortiqcha shovqin bo‘lmasligi uchun maktabning asosiy binosidan bir 
oz nariroqda quriladi. 
O‘quv ustaxonalari materiallar, yarim fabrikatlar, tayyor buyumlar, 
shuningdek asboblar va moslamalarni saqlash uchun zarur yordamchi xonalarga 
ega bo‘ladi. Ustaxonalarning poli taxtadan tayyorlanishi, ular yaxshi tabiiy va 
sun’iy shamollatiladigan bo‘lishi me’yorda tabiiy va sun’iy yoritilgan ish o‘rni 
bo‘lishi, havo temperaturasi qishda 14-16
0
S, yoz davrida esa 20
0
S dan oshmasligi 

---

96 
kerak. YOritish uchun tabiiy yorug‘likdan yoki sharoitga qarab kunduzgi yorug‘lik 
lampalaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir. 
O‘quv ustaxona devorlari silliq bo‘lib, yorqin bo‘yoqlar bilan shipi oq 
bo‘yoqlar bilan bo‘yalishi kerak. Bular xonaning yaxshi yoritilishini ta’minlaydi. 
Ustaxonadagi jihozlarning rang jihatdan bezatilishiga ham e’tibor berish kerak. 
YOrqin, fiziologik jihatdan asoslangan bo‘yoqlar jihozlarning turli qismlari, 
ishlanuvchi obektlar bilan ustaxonaning umumiy foni o‘rtasida yaqqol farq 
bo‘lishini ta’minlaydi. 
Ustaxonalardagi shovqin va tebranishning kamayishiga shovqin yutuvchi va 
tebranishni yo‘qotuvchi jihozlardan, eng to‘g‘ri mehnat usullaridan foydalanish 
yo‘li bilan erishilishi mumkin. 
O‘quv ustaxonalaridagi asbob-uskunalarni joylashtirish vaqtida yong‘inga 
qarshi choralarga, mehnatni muhofaza qilish va sanoat sanitariyasi talablariga rioya 
qilish zarur, ustaxonalar asbob-uskunalar bilan to‘ldirilib yuborilmasligi kerak. 
Tikuv mashinalar va ularning orasidagi o‘tish yo‘llari belgilangan me’yorlar 
darajasida bo‘lishi lozim. Dastgohlar, tikuv mashinalarning oxirgi qatorlari bilan 
ustaxona devorlari orasidagi masofa kamida 0,5 m bo‘lishi kerak. 
Ustaxonada qo‘l yuvish, ustki va maxsus kiyim-kechaklar saqlanishi uchun 
sanitariya-gigienik talablariga rioya qilgan holda shart-sharot yaratilgan bo‘lishi 
kerak. 
Ustaxonalarning maydonidan oqilona foydalanish, ularning toza bo‘lishi, 
asbob-uskunalarning to‘g‘ri turishi, nafislik talablariga rioya qilish va namunali 
tartib – bularning hammasi o‘quvchilarni intizomlilik va davlat mulkini ehtiyot 
qilish ruhida tarbiyalash uchun katta ahamiyatga egadir.