Moldova cs

Ilova 1 - 1-moddaga muvofiq siyosiy muhitni baholash 
27 
Xalqaro tashkilotlar rasmiy va amaliy ravishda O'zbekistondagi inson huquqlari holatini doimo tanqid qilib kelganlar. Evropa Ittifoqi o'zining 2016 yilgi hisobotida,
dunyodagi inson huquqlari holatini shunday tasvirlaydi: "Asosiy muammolar hamon quyidagi yo'nalishlarda mavjud: ijtimoiy va siyosiy huquqlarga hurmat, 
fuqarolik jamiyati uchun tartibga solish muhiti va siyosiy sabablarga ko'ra ta'qib qilish, mahbuslarni davolash / qiynoqlarning oldini olish va inson huquqlari 
himoyachilarining ishlariga taalluqli masalalar".
18
Siyosiy sabablarga ko'ra ko'plab mahbuslar ustidan olib borilgan sud ishlari asossiz deb topildi.
2013 yildan boshlab, ayrim rivojlanish belgilari ko'zga tashlana boshladi. 2014 yilda, O'zbekiston hukumati BMTning inson huquqlari bo'yicha Shartnoma 
organlari va Universal davriy tahlil qilish bo'yicha tavsiyalarni bajarish bo'yicha Milliy harakat rejasini (MHR) qabul qildi. 2016 yilning noyabrida, BMTning 
O'zbekistondagi vakolatxonasi MHR loyihasini amalga oshirish maqsadida Inson huquqlari bo'yicha milliy markaz bilan kelishuv imzoladi. 
2017-yilda, O'zbekiston hukumati tomonidan qabul qilingan chora-tadbirlar bundan-da yuksak taraqqiyotni ta'minlashi kutilmoqda. BMTning inson huquqlari 
bo'yicha agentliklari bilan hamkorlik istiqbollari qayta ko'rib chiqildi. BMTning inson huquqlari bo'yicha Oliy komissari Zayd Rahad Al Xusayn, 2017 yil may oyida 
O'zbeksitonga tashrif buyurdi. Uning Prezident bilan uchrashuvi chog'ida, Bishkekda joylashgan OHCHR Mintaqaviy idorasi O'zbekistonda o'z faoliyatini boshlashi 
zarurligi haqida kelishuvga erishildi. BMTning inson huquqlari bo'yicha byurosi raxbari O'zbekistonga tashrifi davomida "biz - imkon qadar tezroq - ko'proq siyosiy 
mahbuslarni, jumladan uzoq muddatga ozodlikdan mahrum etilganlarni ozod qilish jarayonini davom ettirishmiz zarur" deb ta'kidladi …”
19 
Oktyabr oyida, BMTning din va e'tiqod erkinligi masalalari bo'yicha maxsus ma'ruzachisi O'zbekistonga ilk bor 15 yilllik tanaffusdan so'ng tashrif buyurdi. 
Hukumat diniy taqvodorlarga nisbatan o'z yondashuvni yumshatgani haqida ishora berdi: Avgust oyida, maxsus monitoring nazorati ostida bo'lgan shaxslar soni 
17 000 dan 1000 kishigacha kamaytirildi. Shunga qaramay, Maxsus ma'ruzachining fikriga ko'ra, diniy erkinlik konstitutsiya tomonidan kafolatlanganligiga 
qaramasdan, amalda "erkinlik ustidan xavfsizlik ustuvorligini belgilovchi ortiqcha qonun-qoidalar" mavjud”.
20 
O'zbekiston hukumati inson huquqlarini yaxshilash bo'yicha boshqa qator choralarni ham ko'rdi. Avgust oyida, Inson huquqlari bo'yicha Ombudsmanni 
mustahkamlashga qaratilgan qonun qabul qilindi. Ombudsman fuqarolarning manfaatlarini himoya qilish va qamoqxonalarni tekshirish bo'yicha yangi 
vakolatlarga ega bo'ldi. O'zbekiston hukumati va inson huquqlarini nazorat qiluvchi xalqaro tashkilotlar o'rtasida muloqot qayta tiklandi. Siyosiy sabablarga ko'ra 
ushlangan mahbuslarning katta qismi ozod etildi. 2018 yil Aprel oyidagi holatga ko'ra, Evropa parlamentining 2014 yil oktyabr oyidagi qarorida ko'rsatib o'tilgan 
34 ta "eng taniqli siyosiy mahbuslar" ning 26 nafari ozod etildi. 
Xalqaro tashkilotlar va agentliklar, paxta yig'im-terimida bolalar va majburiy mehnatdan foydalanish holatlari bo'yicha bir necha bor tashvish bildirshi natijasida, 
ayrim g'arbiy mamlakatlar tomonidan o'zbek paxtasini import qilish taqiqlangan edi. 2014 yilda, O'zbekiston hukumati XMT bilan shartnoma imzolab, 2015 yilgi 
paxta terimida bolalar va majburiy mehnatni uchinchi tomon monitoringini o'tkazish dasturiga qo'shildi. 2016 yil oxirida, XMT tomonidan bolalar mehnatidan 
muntazam foydalanish amaliyoti butunlay tugatilgani va hokimiyat tomonidan majburiy mehnatni bartaraf etish bo'yicha qabul qilingan bir qator choralar e'tibor 
berildi. Natijada, Dekabr oyida Evropa parlamenti tomonidan 2011 yildan buyon amalda bo'lib kelgan o'zbek to'qimachilik mahsulotlarini import qilishni 
taqiqlovchi qonun bekor qilindi.
21
Biroq inson huquqlari sohasida faoliyat olib boradigan ayrim xalqaro tashkilotlar O'zbekiston tomonidan taqdim etilgan 
hisobotlarni tanqid qilishda davom etmoqda. 
18. Evropa Ittifoqining inson huquqlari va demokratiya bo'yicha yillik hisoboti 2016 yil, oktyabr 2017, s. 94-6. 
19. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson huquqlari bo'yicha Oliy komissari Zeid Ra'ad al-Husaynning O'zbekistonga tashrifi chog'ida matbuot anjumanida so'zlagan nutqi, may 2017. 
20. Din va e'tiqod erkinligi masalalari bo'yicha maxsus ma'ruzachi tomonidan O'zbekiston Respublikasiga Davlat tashrifining dastlabki natijalari, Oktyabr 2017.
21. 2015 yilda O'zbekistonda paxta yig'im-terimi vaqtida bolalar va majburiy mehnatning uchinchi tomon monitoringi, XMT, 2015; 2015 yilda O'zbekistonda paxta yig'im-terimi vaqtida bolalar va majburiy 
mehnatning uchinchi tomon monitoringi, XMT, 2017; Evropa Ittifoqining inson huquqlari va demokratiya bo'yicha yillik hisoboti 2016 yil, oktyabr 2017, s. 94-6. 

---