Moldova cs

Ilova 1 - 1-moddaga muvofiq siyosiy muhitni baholash 

27 

Xalqaro tashkilotlar rasmiy va amaliy ravishda O'zbekistondagi inson huquqlari holatini doimo tanqid qilib kelganlar. Evropa Ittifoqi o'zining 2016 yilgi hisobotida,  

dunyodagi inson huquqlari holatini  shunday tasvirlaydi: "Asosiy muammolar hamon quyidagi yo'nalishlarda mavjud:  ijtimoiy va siyosiy huquqlarga hurmat, 

fuqarolik jamiyati uchun tartibga solish muhiti va siyosiy sabablarga ko'ra ta'qib qilish, mahbuslarni davolash / qiynoqlarning oldini olish va inson huquqlari 

himoyachilarining ishlariga taalluqli masalalar".

18

  Siyosiy sabablarga ko'ra ko'plab mahbuslar ustidan olib borilgan sud ishlari asossiz deb topildi.  

2013 yildan boshlab, ayrim rivojlanish belgilari ko'zga tashlana boshladi. 2014 yilda, O'zbekiston hukumati BMTning inson huquqlari bo'yicha Shartnoma 

organlari va Universal davriy tahlil qilish bo'yicha tavsiyalarni bajarish bo'yicha Milliy harakat rejasini (MHR) qabul qildi. 2016 yilning noyabrida, BMTning 

O'zbekistondagi vakolatxonasi MHR loyihasini amalga oshirish maqsadida Inson huquqlari bo'yicha milliy markaz bilan kelishuv imzoladi. 

  

2017-yilda,  O'zbekiston  hukumati  tomonidan  qabul  qilingan chora-tadbirlar  bundan-da  yuksak  taraqqiyotni  ta'minlashi  kutilmoqda.  BMTning  inson  huquqlari 

bo'yicha agentliklari bilan hamkorlik istiqbollari qayta ko'rib chiqildi. BMTning inson huquqlari bo'yicha Oliy komissari Zayd Rahad Al Xusayn, 2017 yil may oyida 

O'zbeksitonga tashrif buyurdi. Uning Prezident bilan uchrashuvi chog'ida, Bishkekda joylashgan OHCHR Mintaqaviy idorasi O'zbekistonda o'z faoliyatini boshlashi 

zarurligi haqida kelishuvga erishildi. BMTning inson huquqlari bo'yicha byurosi raxbari O'zbekistonga tashrifi davomida "biz - imkon qadar tezroq - ko'proq siyosiy 

mahbuslarni, jumladan uzoq muddatga ozodlikdan mahrum etilganlarni ozod qilish jarayonini davom ettirishmiz zarur" deb ta'kidladi …”

19 

  

Oktyabr  oyida,  BMTning  din  va  e'tiqod  erkinligi  masalalari  bo'yicha  maxsus  ma'ruzachisi  O'zbekistonga  ilk  bor  15  yilllik  tanaffusdan  so'ng  tashrif  buyurdi. 

Hukumat diniy taqvodorlarga nisbatan o'z yondashuvni yumshatgani haqida ishora berdi: Avgust oyida, maxsus monitoring nazorati ostida bo'lgan shaxslar soni 

17  000  dan  1000  kishigacha  kamaytirildi.  Shunga  qaramay,  Maxsus  ma'ruzachining  fikriga  ko'ra,  diniy  erkinlik  konstitutsiya  tomonidan  kafolatlanganligiga 

qaramasdan, amalda "erkinlik ustidan xavfsizlik ustuvorligini belgilovchi ortiqcha qonun-qoidalar" mavjud”.

20 

  

O'zbekiston  hukumati  inson  huquqlarini  yaxshilash  bo'yicha  boshqa  qator  choralarni  ham  ko'rdi.  Avgust  oyida,  Inson  huquqlari  bo'yicha  Ombudsmanni 

mustahkamlashga  qaratilgan  qonun  qabul  qilindi.  Ombudsman  fuqarolarning  manfaatlarini  himoya  qilish  va  qamoqxonalarni  tekshirish  bo'yicha  yangi 

vakolatlarga ega bo'ldi. O'zbekiston hukumati va inson huquqlarini nazorat qiluvchi xalqaro tashkilotlar o'rtasida muloqot qayta tiklandi. Siyosiy sabablarga ko'ra 

ushlangan mahbuslarning katta qismi ozod etildi. 2018 yil Aprel oyidagi holatga ko'ra, Evropa parlamentining 2014 yil oktyabr oyidagi qarorida ko'rsatib o'tilgan 

34 ta "eng taniqli siyosiy mahbuslar" ning 26 nafari ozod etildi. 

 

Xalqaro tashkilotlar va agentliklar, paxta yig'im-terimida bolalar va majburiy mehnatdan foydalanish holatlari bo'yicha bir necha bor tashvish bildirshi natijasida, 

ayrim g'arbiy mamlakatlar tomonidan o'zbek paxtasini import qilish taqiqlangan edi. 2014 yilda, O'zbekiston hukumati XMT bilan shartnoma imzolab, 2015 yilgi 

paxta terimida bolalar va majburiy mehnatni uchinchi tomon monitoringini o'tkazish dasturiga qo'shildi. 2016 yil oxirida, XMT tomonidan bolalar mehnatidan 

muntazam foydalanish   amaliyoti butunlay tugatilgani va hokimiyat tomonidan majburiy mehnatni bartaraf etish bo'yicha qabul qilingan bir qator choralar e'tibor 

berildi.  Natijada,  Dekabr  oyida  Evropa  parlamenti  tomonidan  2011  yildan  buyon  amalda  bo'lib  kelgan  o'zbek  to'qimachilik  mahsulotlarini  import  qilishni 

taqiqlovchi  qonun  bekor  qilindi.

21

  Biroq  inson  huquqlari  sohasida  faoliyat  olib  boradigan  ayrim  xalqaro  tashkilotlar  O'zbekiston  tomonidan  taqdim  etilgan 

hisobotlarni tanqid qilishda davom etmoqda. 

18. Evropa Ittifoqining inson huquqlari va demokratiya bo'yicha yillik hisoboti 2016 yil, oktyabr 2017, s. 94-6. 

19. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson huquqlari bo'yicha Oliy komissari Zeid Ra'ad al-Husaynning O'zbekistonga tashrifi chog'ida matbuot anjumanida so'zlagan nutqi, may 2017. 

20. Din va e'tiqod erkinligi masalalari bo'yicha maxsus ma'ruzachi tomonidan O'zbekiston Respublikasiga Davlat tashrifining dastlabki natijalari, Oktyabr 2017.  

21. 2015 yilda O'zbekistonda paxta yig'im-terimi vaqtida bolalar va majburiy mehnatning uchinchi tomon monitoringi, XMT, 2015; 2015 yilda O'zbekistonda paxta yig'im-terimi vaqtida bolalar va majburiy 

mehnatning uchinchi tomon monitoringi, XMT, 2017; Evropa Ittifoqining inson huquqlari va demokratiya bo'yicha yillik hisoboti 2016 yil, oktyabr 2017, s. 94-6. 

---