Moliya fanining mohiyati, ahamiyati va funksiyalari

Zamonaviy moliyaning mazmun-mohiyati va uni o’rganishning obyektiv zarurligi

Reja

• Moliyaying mohiyati
• Moliyaning funksiyalari
• Ijtimoiy takror ishlab chiqarishda moliyadan foydalanishning ob’ektiv shart-sharoitlari va imkoniyatlari
• Moliyaning tashkiliy tamoyillari, iqtisodiyotdagi roli va transformatsiyalashuvi.

“Moliya” termini XII-XV asrlarda Italiyaning savdo shaharlarida yuzaga kelgan.

“Moliya” termini XII-XV asrlarda Italiyaning savdo shaharlarida yuzaga kelgan.

aholi
davlat
bilan
o`rtasida
pul
munosbatlari bilan bog`liq tushuncha sifatida qo`llanila boshlangan

1755 yilda fransuz olimi J.Boden tomonidan ilk bora kitobda qo`llangan.

1755 yilda fransuz olimi J.Boden tomonidan ilk bora kitobda qo`llangan.

“Moliya” termini uninghozirgi zamon nuqtai nazaridan

“Moliya” termini uninghozirgi zamon nuqtai nazaridan

Davlat xazinasi ahamiyatining o`sishi
Davlat byudjetining paydo bo`lish bosqichiga xosdir

Xorijlik iqtisodchi-olimlar E.Bodi va R.K. Mertonlar fikricha:

Xorijlik iqtisodchi-olimlar E.Bodi va R.K. Mertonlar fikricha:

“Moliya – kishilarining ma’lum vaqt davomida o`ta taqchil bo`lgan pul resurslarining kelib tushishi va ishlatilishini qay tarzda boshqarishlari haqidagi fandir.”

Mualliflar takidlashicha, moliyaviy qarorlar yana shu bilan xususiyatlanadiki, harajatlar va daromadlar:

Mualliflar takidlashicha, moliyaviy qarorlar yana shu bilan xususiyatlanadiki, harajatlar va daromadlar:

• Davriyligiga ko`ra farqlanadi
• Ularning aniq oqibatlarini oldindan aytib bo`lmaydi.

dastavval:

dastavval:

Moliya= pul fondlarining shakllanishi

keyinchalik:

keyinchalik:

Moliya= pul fondlarining shakllanishi + pul fondlarining ishlatilishi

hozirda:

hozirda:

Moliya= davlat moliyasi

Umumdavlat moliyasi
Mahalliy moliya

Moliyaning xususiyatli belgilari:

• Munosabatlarning pulli xususiyatlari.
• Munosabatlarning taqsimlash xususiyatlari.
• Munosabatlarning fondlilik xususiyati.

Yaratilgan qiymatni taqsimlash bilan bog`liq pul munosabatlari.

• Yaratilgan qiymatni taqsimlash bilan bog`liq pul munosabatlari.
• Turli xil pul fondlarini shakllantirish bilan bog`liq munosabatlari.

Birlamchi taqsimlash (ish haqi fondini shakllantirish foydani shakllantirish va boshqalar).

• Birlamchi taqsimlash (ish haqi fondini shakllantirish foydani shakllantirish va boshqalar).
• Qayta taqsimlash (ish haqi fondini taqsimlash, foydani taqsimlash, soliqlar)

Markazlashtirilgan pul fondlari (davlat byudjeti, byudjetdan tashqari fondlar)

• Markazlashtirilgan pul fondlari (davlat byudjeti, byudjetdan tashqari fondlar)
• Markazlashtirilmagan pul fondlari (korxonalarda shakllantiriladigan moddiy rag`batlantirish, iste’mol vo boshqa fondlar.