Moliya Instituti E. Egamberdiev X

Tadbirkor - korxona egasi, biznesmenga o’xshash unga daromad keltiradigan qandaydir iqtisodiy faoliyat bilan shug’ullanuvchi shaxsdir.

Foyda - daromad bilan ishlab chiqarish xarajatlari o’rtasidagi farqdir.

Daromad - mahsulot bahosini sotilgan mahsulot miqdorini ko’paytmasiga teng.[R.(Q)]

Pirovard daromad (MR) - mahsulot xajmini bir birlikka o’sishi (Q) natijasida daromadni o’sishini R(Q) ifodalaydi va quyidagicha yoziladi: MR=R(Q)/Q

Iqtisodiy foyda - unumli tushunchadan barcha resurslar bo’yicha iqtisodiy xarajatlar (tashqi va ichki xarajatlar, normal foyda bilan birga)ning ayirmasiga teng.

Normal foyda deb biror korxona, firma, ishlab chiqarish yoki magazinning aniq egasini tadbirkorlik qobiliyatini saqlab turish uchun zarur bo’lgan minimal to’lov miqdoriga aytiladi.

Talab - bozorda taklif etilgan va pul bilan ta’minlangan tovarlarga bo’lgan ehtiyoj to’lovga qobil ehtiyoj.

III-BOB. TADBIRKORLIK FAOLIYATIDA MULK VA MULKIY MUNOSABATLAR

1. 
   Mulk va mulkiy munosabatlar - tadbirkorlik faoliyatining asosidir.
   

O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 53-moddasida ko’rsatilishicha: “Bozor munosabatlarini rivojlantirishiga qaratilgan O’zbekiston iqtisodiyotining negizini xilma xil shakldagi mulk tashkil etadi”. Korxona mulkini uning mustaqil balansida aqs etadigan asosiy fondlari va oborot mablag’lari qiymati va boshqa boyliklar tashkil etadi. Korxona to’g’risidagi qonuniy xujjatlarga ko’ra qo’yidagilar korxona mol-mulkini tashkil etuvchi manba’lardir:

• 
  ta’sis etuvchilarning pul va moddiy badallari;
  
• 
  mahsulot, ishlar, xizmatlarni realizatsiya qilishdan, shuningdek xo’jalik faoliyatining boshqa turlaridan olingan daromadlar;
  
• 
  qimmatli qog’ozlardan olinadigan daromadlar;
  
• 
  bank va boshqa karz beruvchilarning kreditlari;
  
• 
  kapital mablag’ va byudjetdan dotatsiyalar;
  
• 
  tashkilotlar, korxonalar va fukarolarning tekinga va xayriya maqsadlarida bergan badallari, ionalari, shuningdek meros to’g’risida, ayirboshlash va sovg’a qilish yo’li bilan oladigan daromadlari;
  
• 
  O’zbekiston Respublikasi qonun xujjatlari bilan taqiqlanmagan o’zga manba’lar.