Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari bo‘yicha tayyorlashni konseptual asoslari…

3.2.4-jadval
Pul oqimining tarkiblanishi²²

№	Pul oqimi	Tarkib qatorlari
1	Shakllanish doirasi bo‘yicha	Korxona bo‘yicha umumiy pul oqimi
		Tarkibiy bo‘limlar, filiallar bo‘yicha pul oqimi
		Xo‘jalik faoliyati turlari bo‘yicha pul oqimi
		Alohida xo‘jalik jaryonlari bo‘yicha pul oqimi
2	Faoliyat yo‘nalishlari bo‘yicha	Operatsion faoliyatdan
		Investitsion faoliyatdan
		Moliyaviy faoliyatdan
3	Natijaviyligi bo‘yicha	Ijobiy pul oqimi
		Salbiy pul oqimi
4	Hajmni hisoblash usuli bo‘yicha	Yalpi pul oqimi
		Sof pul oqimi
5	Sof qiymati bo‘yicha	Ortiqchalik
		Yetishmovchilik
6	Davriyligi bo‘yicha	Joriy pul oqimi
		Kelgusi pul oqimi

Korxonalarning pul oqimlarini moliyaviy hisobot ma’lumotlari asosida jamlangan qatorlari bo‘yicha tahlil qilish ularning umumiy o‘zgarishlariga gorizontal va vertikal usullarda baho berishdan boshlanadi.

Naqd pul oqimining bashorati biznes rejaning muhim jihatlaridan biridir. Bu orqali naqd pul oqimini nazorat qilish, yuzaga kelayotgan muammolarni oldini olish yoki mavjud imkoniyatlardan foydalanish mumkin bo‘ladi.
Boshqa faoliyat turlari bo‘yicha pul mablag‘lari kirimi oldingi oylar va choraklar natijasiga qarab belgilanadi va asosiy faoliyatdan pul mablag‘lari kirimiga qo‘shiladi.
2. Davr oralig‘ida pul mablag‘lari chiqimini bashoratlash. Birinchi navbatda naqd pul chiqimi belgilanadi. Uning muhim tarkibiy birligi mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga bo‘lgan kreditorlik majburiyatlarini qoplash hisoblanadi.
Mol yetkazib beruvchi va pudratchilarga bo‘lgan kreditorlik majburiyatlarining to‘lov muddatlarini kechiktirilishi korxona uchun boshqa moliyalashtirish manbasi ham bo‘lishi mumkin. Shu sababli‚ ko‘pincha xo‘jalik subyektlari ushbu majburiyatlarni imkon qadar kechiktirishga harakat qiladilar.
Kreditorlik majburiyatlarining salmoq ulushi ish haqi bo‘yicha majburiyatlarga, soliq va majburiy to‘lovlar bo‘yicha majburiyatlar qatoriga ham to‘g‘ri keladi.
3. Sof pul oqimini aniqlash. Bashorat qilinadigan sof pul oqimi ularning kirim va chiqimini farqlash asosida aniqlanadi. Natija ijobiy (ortiqchalik) va salbiy (yetishmovchilik) shaklida bo‘lishi mumkin
4. Pul mablag‘lariga bo‘lgan qisqa muddatli moliyalashtirishning umumiy hajmini aniqlash. Moliyalashtirish yuzasidan ko‘pgina xo‘jalik yurituvchi subyektlari qisqa va uzoq muddatli bank kreditlari, ssudalarini jalb yetishni maqbul ko‘rishadi. Uning hajmi albatta bashoratlangan sof pul oqimiga qarab belgilanadi.