Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari bo‘yicha tayyorlashni konseptual asoslari…

Ko‘rsatkichlar	Belgi	2020 y	2021 y
2022 y
Pul mablag‘lari kirimi, ming so‘m	PMk	4 796	6 813	9 639
Pul mablag‘lari chiqimi, ming so‘m	PMch	4 718	6 874	9 634
Korxona faoliyatining moliyaviy natijasi	F	-202	1 866	2 089
Pul oqimlarining o‘rtacha qoldig‘i, ming so‘m	POq	79	18	23
Sof pul oqimining yetarliligi	Kpm	101,65	99,11	100,05
Olingan pul mablag‘larining Rentabelligi	Rpmk	-	27,15	21,68
Sarflangan pul mablag‘larining Rentabelligi	Rpmch	-	27,39	21,67
O‘rtacha pul qoldig‘ining Rentabelligi	Rpmq	-	10 366,67	9 082,61

Korxonada sof pul oqimining yetarliligi 2020-yilda 101.65 %ni, 2021-yilda 99.11 %ni, 2022-yilda 100.05 %ni tashkil qilgan. Sarflangan pul mablag‘larining rentabelligi mos ravishda 2021-yilda 27.39 %ni, 2022-yilda 21.67 %ni tashkil qilgan.

3.2.2-jadval
Pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot¹⁹

Ko‘rsatkichlar nomi	Satr kodi	Kirim	Chiqim
1	2	3	4
Operatsion faoliyat
Mahsulot (ish va xizmat)larni sotishdan kelib tushgan pul mablag‘lari	010	4 517 395,6
Material, tovar, ish va xizmatlar uchun mol yetkazib beruvchilarga to‘langan pul mablag‘lari	020		1725 282,9
Xodimlarga va ular nomidan to‘langan pul mablag‘lari	030
Operatsion faoliyatning boshqa pul tushumlar va to‘lovlari	040	1921 254,7	4320 200,4
Jami: operatsion faoliyatning sof pul kirimi / chiqimi (satr 010-020-030+/-040	050	6438 650,3	6045 483,3
Investitsiya faoliyati
Asosiy vositalarni sotib olish va sotish	060	1 484,1
Nomoddiy aktivlarni sotib olish va sotish	070
Uzoq va qisqa muddatli investitsiyalarni sotib olish va sotish	080	349 357,3
Investitsion faoliyatning boshqa pul tushumlari va to‘lovlari	090
Jami: investitsion faoliyatning sof pul kirimi/chiqimi (satr 060+/-070+/-080+/- -090	100	350 841,4
Moliyaviy faoliyat
Olingan va to‘langan foizlar	110	374 998,1
Olingan va to‘langan dividendlar	120
Aksiyalar chiqarishdan yoki xususiy kapital bilan bog‘liq bo‘lgan boshqa instrumentlardan kelgan pul tushumlari	130
Xususiy aksiyalar sotib olingandagi pul to‘lovlari	140
Uzoq va qisqa muddatli kredit va qarzlar bo‘yicha pul tushumlari va to‘lovlari	150
Uzoq muddatli ijara (moliyaviy lizing) bo‘yicha pul tushumlari va to‘lovlari	160
Moliyaviy faoliyatning boshqa pul tushumlari va to‘lovlari	170
Jami: moliyaviy faoliyatning sof pul kirim / chiqim (satr 110+/-120 +130-140+/-150+/-160+/-170)	180	374 998,1
Soliqqa tortish
To‘langan daromad (foyda) solig‘i	190		565 531,2
To‘langan boshqa soliqlar	200		16 210,7
Jami: to‘langan soliqlar (satr 190+200)	210		581 741,9
Jami: moliyaviy-xo‘jalik faoliyatining sof pul kirimi / chiqimi (satr 050+/-100+/-180-210)	220	7164 489,8	6627 225,2
Yil boshidagi pul mablag‘lari	230	240 164,7
Yil oxiridagi pul mablag‘lari	240	777 429,3

Omilli tahlil etish metodikasini quyidagi jadvaldagi hisob-kitoblar asosida ko‘rib o‘tishimiz mumkin. Har bitta ta’sir omilining natijaviy ko‘rsatkichga ta’sirini baholashda zanjirli almashtirish usuli orqali hisob-kitob qilishimiz mumkin.
Pul mablag‘lari aylanma aktivlarning yeng likvid qismi hisoblanadi. Xo‘jalik faoliyati, moliya munosabatlari pul mablag‘larini turli aktivlarga ishlatish va uning yakunida oldingi jarayonlarning yutug‘i hisoblangan foydaga yega bo‘lishni nazarda tutadi. Jarayonlar ishlab chiqarilgan mahsulot (ish va xizmat)lar o‘z yegalari tomonidan tan olingan va tasarruf yetishga qabul qilingan holda ularga tegishli bo‘lgan qiymatliklar sotuvchiga to‘la to‘lab berilsa yakuniga yetadi. Bu yesa jarayonning yangi siklini boshlash uchun ham manba hisoblanadi²⁰.
Pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot, boshqa moliyaviy hisobotlar bilan birgalikda foydalanilganda, foydalanuvchilarga xo‘jalik yurituvchi subyektning sof aktivlaridagi o‘zgarishlarni, ularning moliyaviy strukturasi (likvidligi va to‘lov qobiliyati)ni va o‘zgarayotgan imkoniyatlar va sharoitlarga moslashish maqsadida o‘zining pul oqimlari summasi va muddatlariga ta’sir ko‘rsata olish qobiliyatini baholash uchun ma’lumot bilan ta’minlaydi. Pul oqimlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar xo‘jalik yurituvchi subyektning pul mablag‘lari va ularning yekvivalentlarini keltirib chiqarish imkoniyatlarini baholashda foydalidir, hamda foydalanuvchilarga har xil xo‘jalik yurituvchi subyektlarga tegishli kelgusi pul oqimlarining keltirilgan (diskontlangan) qiymatini baholash va solishtirish modellarini ishlab chiqish imkonini beradi. U, shuningdek, turli xil xo‘jalik yurituvchi subyektlarning operatsion faoliyati ko‘rsatkichlari haqidagi hisobotlarining qiyoslanuvchanligini oshiradi, chunki u bir xil operatsiya va hodisalarning turlicha hisobga olinishi oqibatlarini bartaraf qiladi.
Korxona menejerlarining yeng muhim ye’tibori pul tushumlarini ko‘paytirishga va xarajatlarni kamaytirishga qaratiladi. Bu borada birinchi navbatda ishlab chiqarish va sotish jarayonlarida debitorlik majburiyatlarini doimiy nazorat qilish, zaxiralarni tartiblash, kreditorlik majburiyatlari va qarzlarga bog‘lanmaslik siyosatini yuritilishi talab yetiladi. Shu sababli, pul oqimini quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha doimiy o‘rganib turish talab etiladi.