Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari bo‘yicha tayyorlashni konseptual asoslari…

3.2. Pul mablag‘larining omilli tahlili
Pul oqimini omilli tahlilida koeffitsiyent usulidan foydalaniladi. Bu usul pul oqimini maqsadli boshqarishni yo‘lga qo‘yish yuzasidan quyidagi ko‘rsatkichlar tizimini o‘rganishni talab etadi:

• 
  sof pul oqimining etarliligi;
  
• 
  sarflangan pul mablag‘larining rentabelligi;
  
• 
  olingan pul mablag‘larining rentabelligi;
  
• 
  o‘rtacha pul qoldig‘ining rentabelligi.
  

Sof pul oqimining etarliligi koeffitsiyenti quyidagi formula asosida aniqlanadi.
Kpm = PMk / PMch * 100%
Bu yerda:
PMk – pul mablag‘lari kirimi; PMch – pul mablag‘lari chiqimi.
Sarflangan pul mablag‘larining rentabelligi koeffitsiyenti quyidagi formula asosida aniqlanadi:
Rpm_ch = F / PMch * 100%
Bu yerda:
F – korxona faoliyatining moliyaviy natijasi;
Olingan pul rentabelligi koeffitsiyenti quyidagi formula asosida aniqlanadi:


Rpm_k = F / PMk * 100%,
Pul mablag‘lari o‘rtacha qoldig‘ining rentabelligi koeffitsiyenti quyidagi formula asosida aniqlanadi:
Rpm_q = F / PMq * 100%,
Bu yerda:
PMq – pul mablag‘larining o‘rtacha qoldig‘i.
Pul oqimlarining yetarligi, rentabelligi ko‘rsatkichlari pul oqimining shakllanish qatorlari ya’ni operatsion, investitsion va moliyaviy faoliyat bo‘yicha ham alohida va butun xo‘jalik faoliyatidan pul oqimi bo‘yicha ham o‘rganiladi. Bu pul oqimining shakllanishi bo‘yicha har bitta qatorni omilli tahlil etish va boshqarishda ham muhim masala hisoblanadi. Pul oqimining moliyaviy koeffitsiyentlariga ta’sir etuvchi birliklar sifatida moliyaviy natijaviylikning o‘zgarishi, sof pul oqimining o‘zgarishlari, pul mablag‘lari kirimi va chiqimining o‘zgarishlari tarkiblanadi.
3.2.1-jadval
Pul mablag‘lari bilan bog‘liq moliyaviy koeffitsiyentlar tahlili¹⁸