3.3-rasm. Ishlov berilgan (1) va ishlov berilmagan (2) qarag‘ay tolasining TM-egri chiziiqlari.
Tabletkalardagi harorat 180 °C edi. O‘zgartirilgan yog‘och tola- si avval yumshay boshlaydi, o‘tishning loyqaligi namunaning ko‘p komponentli xususiyati bilan bog‘liq. Ko‘tarilgan qiymatlar min-
taqasida 2 egri chizig‘ining yassi xususiyati - harorat olovdan hi- moya qiluvchi tarkiblarning o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lib, uning yog‘och majmuasi bilan o‘zaro ta’sirini aks ettiradi.
Olovdan himoya qiluvchi tarkibning yog‘och tarkibiy qismlari bilan o‘zaro ta’sirini o‘rganish
Olovdan himoya qiluvchi tarkibning yog‘och tarkibiy qismlari bilan o‘zaro ta’siri ehtimolini aniqlash bo‘yicha tadqiqotlar o‘tka- zildi. Quyi molekular og‘irlikdagi gemitsellyulozalar issiq bosish bosqichida modifikatsiya qiluvchi tarkib bilan deyarli o‘zaro ta’sir qilishi aniqlandi [170; 81-83 b, 171; 83-86 b, 172; 265-266 b, 173; 374-379 b, 175; 188-193 b]. Olovdan himoya qiluvchi tarkib bilan ishlov berilgan yog‘och tarkibida, masalan, plitalar ishlab chiqarish- da sezilarli o‘zgarishlar ro‘y beradi. Ushbu o‘zgarishlar sellyuloza qismini ushlaydi va ma’lum bir halokatga olib keladi. Xolotsellyu- lozaning fraksiyasi paytida u ftalik kislota bilan ajratib olindi, keyin fraksiya tarkibi qayta taqsimlandi.
Eriydigan fraksiyaning tashqarisida sellyulozada fosfor aniqlandi, bu ortofosfor kislotasi bilan o‘zaro bog‘lanish va fosfodiefir aloqa- larining shakllanishini tasdiqlaydi. Olovdan himoya qiluvchi tarkib- ning yog‘och tolasi tarkibiy qismlari bilan o‘zaro ta’siri paytida bosish bosqichida mahkam bog‘langan kompleksning shakllanishi ularning fizik xususiyatlarining o‘zgarishiga olib keladi. Yong‘in- ga chidamli (yong‘indan himoyalangan) yog‘och plitalarni issiqlik bilan ishlov berish bosqichida olovdan himoya qiluvchi tarkibning yog‘och tolasi tarkibiy qismlari bilan o‘zaro ta’siri yakunlanadi va haqiqiy tarkibiy o‘sish kuzatiladi. Agar presslangan plita sovutish- dan oldin osonlikcha egilib qolsa, issiqlik bilan ishlov beriladigan plita hatto qizdirilgan holatda ham qattiqlik bilan ajralib turadi.
3.4-rasmda termogravimetrik tadqiqotlar yong‘inga qarshi ta’sir mexanizmlarini o‘rganishda samarali ekanligi va yonish jarayonining individual bosqichlarini belgilashga imkon beradiganligi ko‘rsatilgan.
Dostları ilə paylaş: |
