Rentgenmetrlər – rentgen şüalarının və ya qamma şüalanma dozalarının gücünü
ölçmək üçündür.
Belə cihazların ölçmə diapazonu rentgenin yüzdə bir qismindən bir neçə yüz
rentgen saata (R/s) qədərdir.Bu cihazlarda verici olaraq ionlaşma kameraları və ya
qazboşalma sayğacları tətbiq edilir.DP-3B, DP-3B, rentgenmetrləri, «Kaktus» tipli
rentgenmetr, İMD-1, İMD-21, DP- 5A, B, V və s. belə cihazlardır.
Radiometrlər – müxtəlif səthlərin, avadanlığın, texnikanın, paltarların, havanın,
əsasən alfa və betta hissəcikklərlə radioaktiv zəhərlənməsini aşkar etmək və bu
zəhərlənmənin dərəcəsini tə’yin etmək üçündür.
Radiometr vasitəsilə az səviyyəli-şüalanmanı ölçmək mümkündür. Radiometrlərdə
verici olaraq qazboşalma və ssintillyasiya sayğacları işlədilir.
Bu cihazlar daha çox yayılmış və geniş tətbiq olunurlar.
Universal bazalı QBR – 3 cihazı, SRP – 68-01, KRK, KRBP cihazı, «Luç-A» beta-
qamma radiometri, «Tiss» radiometri DP-100M, DP-100ADM radiometrik
qurğuları və s. belə cihazlardır.
Rentgenmetr-radiometr DP-5A, B, V qamma şüalanma səviyyələrini, habelə
ərazinin və müxtəlif əşyaların qamma şüalanma nəticəsində məruz qaldığı
radioaktiv zəhərlənməni ölçmək üçün istifadə olunur. Bu cihazların
modifikasiyalarının təyinatı və quruluşu eynidir, bunların fərqi əsasən quruluşunda
və qismən də elektrik sxemindədir.
