Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

7) Kənd təsərrüfatı heyvanlarının yoluxucu xəstəlikləri: 
    - epizootiya (heyvanların yoluxucu xəstəliklərinin geniş yayılması);  
    - enzootiya (müəyyən ərazidə heyvanlar arasında epidemiya);  
 
8) Kənd təsərrüfatı bitkilərinin xəstəlik və zərərvericilərə məruz qalması:  
   - inkişaf edən epifitotiya (bitkilərin kütləvi xəstəlikləri);  
   - bitki zərərvericilərinin kütləvi yayılması. 
Geofiziki təhlükəli təzahürlər:  

---

Zəlzələ - ən çox dağıdıcı qüvvəyə malik, ağlasığmaz, idarə olunmaz təbii fəlakətdir. Zəlzələ 
deyildikdə  yeraltı  təkan  və  yer  qatının  titrəmələri,  yer  qatının  və  yaxud  mantiyanın  üst 
qatlarının  sürüşməsi  və  parçalanması  nəticəsində,  böyük  məsafələrə  elastik  dalğavari 
ötürmələr başa düşülür. Zəlzələlər qəflətən yaranan və tez yayılan fövqəladə hallara aid olur. 
Bu zaman ərzində təxliyə və qabaqlayıcı tədbirlər görmək mümkün deyil. 
Tarixdə ilk qeydə alınmış zəlzələ eramızdan 2050-il əvvələ aiddir. 
Son 500 il ərzində dünyada zəlzələlər nəticəsində 4,5 milyon insan tələf olmuşdur. 
XX-ci  əsrdə  bizim  planetdə  80-dan  artıq  zəlzələ  qeydə  alınmışdır.  Dünyada  ən  çox 
zəlzələ baş verən yer Çilidir.  
Zəlzələnin baş vermə səbəblərinə görə onlar təbiət və antropoloji olur.  
Zəlzələnin  əsas  təsir  edici  faktoru,  ocağdan  bütün  istiqamətlərə  yayılan  –seysmik 
dalğalardır.  İlk  dəfə  zəlzələlərin  dalğavarı  olmağını  18  əsrdə  amerikalı  astronom  və 
riyaziyyat  professoru  D.Uintal  deyib.  Əgər  zəlzələnin  ocağı  dənizdə  yerləşirsə  hündür 
dalğaların  –  sunamilərin  əmələ  gəlməsinə  gətirir,  o  isə  öz  növbəsində  sahilə  çatır və  çoxlu 
sayda sahilyanı ərazilərə ziyan vurur.  
Amerikalı  seysmoloq  D.F.Rixter  1933–cü  ildə  zəlzələnin  gücünü  qiymətləndirmək 
üçün  9  ballıq  şkala  tərtib  etmişdir.    İtalyan  seysmoloqu  Y.  Merkali  12  ballıq  zəlzələnin 
ölçülmə sistemini təklif edib.