Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

 
 Sürüşmə  -  adətən dağ  yamaclarında olan torpağın  eroziyadan, suyun  dağın 
ə
təklərinin  yuması,  yamacların  titrəməsi  və  ya  əlavə  təsirə  məruz  qalması 
nəticəsində baş verən torpaq sürüşməsindən ibarət hadisədir. 
Sürüşmələrin  sürəti  saatda  onlarca  metrə  çata  bilir.  Məsələn:  1990-cı  ildə 
leysan  yağışlardan  fəallaşan  sürüşmə  Xəzər  donanmasının  hərbi  şəhərciyində  bir 
neçə  binanı  elə  sürətlə  dağıtmışdı  ki,  adamlar  oradan  çıxmağa  imkan  tapa 
bilməmişdilər. 
Respublikamızda ən çox sürüşmələrin olduğu yer Bayıl zonasıdır.  
Sürüşmələrin  qarşısını  alımaq  üçün  görülən  tədbirlərdən  ən  vacibi  həmin 
ə
razilərdə çoxlu sayda ağacların əkilməsidir.  
Sel – Çayların məcrası boyu özü ilə çoxlu (həcminin 10-15%-dən artıq) bərk 
material (qum, çınqıl) gətirən və sıxlığı suyunkundan 1,5-2 dəfə çox olan axındır.  

---

Sel,  hündürlüyü  20-40  sm  olan  dalğa  şəkilində  saniyədə  20-30m  sürətlə 
hərəkət  edir  və  rast  gəldiyi  maneələrə  hər  kvadrat  metrə  onlarla  ton  güclə  təsir 
göstərir. 
Mənşəyinə  görə  sellər  leysan  seli  və  qar  ərintisi  selləri  növlərinə  aid  edilir. 
Sellərin 80-90%-i leysan mənşəlidir.