Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

Tibb  xidməti    –    tibb  müəssisələrinin  bazası  əsasında  yaradılır  (xidmət  rəisi  – 
rayonun baş həkimidir). Xidmət: müalicə - profilaktika, epidemiya əleyhinə və sanitar-
gigiyena tədbirlərini həyata keçirir; tibb dəstələrinin ixtisas hazırlığını təmin edir; zərər 
çəkmiş,  zədələnmə  ocağından  çıxarılan  adamların  qəbul  edilməsi,  yerləşdirilməsi  və 
müalicəsi üçün binaları hazırlayır. 
 İctimai asayişi mühafizə xidməti – polis şöbəsinin bazası əsasında təşkil olunur 
(xidmətin rəisi – rayon polis şöbəsinin rəisidir). Xidmətə: dövlət mülkiyyətini və ictimai 
mülkiyyəti, habelə vətəndaşların şəxsi əmlakını qorumaq; çaxnaşmanın qarşısını almaq; 
nəqliyyatın  hərəkətini  təmin  etmək;  əhalinin  müəyyən  edilmiş  davraniş  qaydalarını 

---

 
213 
yerinə  yetirilməsinə  nəzarət  etmək  həvalə  olunur.  Xidmət  köçürülmə  işlərinə,  mülki 
müdafiə  siqnalları  üzrə  əhalinin  daldalanmasına  yardım  göstərir,  zədələnmə  ocağına 
buraxılma  rejiminin  və  bakterialoji  yoluxma  ocağında  karantin  tədbirlərinin  yerinə 
yetirilməsini təmin edir. 
   Yanğından  mühafizə  xidməti  –  yanğından  mühafizə  təşkilatlarının  bazası 
əsasında  yaradılır  (xidmətin  rəisi  –rayon  yağın  müfəttişidir).  Bu  xidmətin  vəzifələri: 
yanğınsöndürən  dəstələr  hazırlamaqdan,  yanğına  qarşı  profilaktika  tədbirlərini  həyata 
keçirməkdən,  müəssisə,  idarə  və  qəsəbələrin  ərazisində  su  hövzələri  tikilməsini  təşkil 
etməkdən  ibarətdir.Yanğınlar  baş  verdikdə  onların  məhdudlaşdırılması  və 
söndürülməsi üçün xidmət hər cür tədbir görür. 
 Ərzaq  və  paltarla  təchizat  xidməti  –  rayon  istehlak  cəmiyyəti  və  ticarət  bazası 
əsasında  yaradılır  (xidmətin  rəisi  rayon  istehlak  cəmiyyətinin  sedridir).  Bu  xidmət: 
anbarlarda,  ictimai  iaşə  və  ticarət  müəssisələrində  saxlanan  malların  zəəhərləyici, 
radioaktiv  maddələrdən  və  bakterioloji  vasitələrdən  mühafizəsi  məsələləri  ilə  məşğul 
olur;  köçürülən  və  zərər  çəkmiş  əhalinin  yeməklə  təmin  olunmasını  səhmana  salır, 
onları ən lazımı şeylərlə təchiz edir; həmçinin rayonun mülki müdafiə dəstələrinin şəxsi 
heyətini yeməklə təmin edir. 
 Heyvanları və bitkiləri mühafizə xidməti - baytarlıq və aqronomiya idarələrinin 
bazası  əsasında  təşkil  olunur.  Xidmət  baytarlıq  tədbirlərini  və  heyvanların,  kənd 
təsərrüfatı  bitkilərinin,  meyvə  ağaclarının  və  meşələrin  kütləvi  zədələnmə 
vasitələrindən  qorunması  üçün  tədbirlər  həyata  keçirir.  Kənd  təsərrüfatı  məhsulları 
emal  edən  müəssisələrdə  bu  xidmət  hemçinin  su  mənbələrinin,  taxıl,  alaf    və  başqa 
kənd  təsərrufatı  məhsullarının  mühafizəsi  üzrə  tədbirlər  görür.  Heyvanları  və  bitkiləri 
mühafizə  xidməti  heyvandarlıq  məhsullarının  baytarlıq-sanitariya  ekspertizasını  təşkil 
edir,  kənd  təsərrüfatı  müəssisələrində  su  mənbələrinin  və  ərzaq  ehtiyatlarının 
vəziyyətinə  nəzarət  edir;  tibb  xidməti  ,  habelə  ərzaq  və  paltarla  techizat  xidməti  ilə 
birlikdə zədələnmiş məhsullardan istifadə olunması qaydalarını müəyyənləşdirir. 
 Lazım  gəldikdə  rayon  (respublika)  rəhbərliyinin  razılığı  ilə  rayonda  yuxarıda 
göstərilənlərdən  əlavə  başqa  xidmətlər  də  (kommunal-texniki  xidmət  –  rayon 
kommunal  təsərrüfatı  kombinatı  bazası  əsasında;  avtomobil  nəqliyyatı  xidməti  – 
avtomobil  təsərrüfatlari,  yol  idarələri  və  digər  teşkilatların  bazası  əsasında;  maddi-
texniki techizat , energetika ve b. Xidmətlər ) yaradıla bilər. 
 Əgər  xidmət  bir  neçə  idarənin  bazası  əsasında  yaradılırsa,  bu  zaman  həmin 
idarələrin  rəhbərlərindən  biri  xidmətin  rəisi,  qalanları  isə  onun  müavinləri  təyin 
edilir.Rayon  xidmətlərinin  vəzifələri  və  fəaliyyəti  əsasnamələrə,  təlimatlara,  habelə 

---

 
214 
yuxarı  xidmətlərin  göstərişləri  əsasında  və  rayonun  xüsusiyyətləri  nəzərə  alınmaqla 
yuxarı idarə rəhbərləri tərəfindən müəyyən edilir. 
 Öz  bazası  əsasında  rayon  xidmətləri  yaradılmış  təşkilatların  imkanlarından  asılı 
olaraq burada komandalar, qruplar, briqadalar, habelə xüsusi məqsədli manqalar: tibb, 
mühəndis,  ictimai  asayişi  mühafizə,  rabitə,  kommunal-texniki,  avtomobil  nəqliyyatı, 
heyvanları  və  bitkiləri  mühavizə  manqaları  təşkil  edə  bilər.  Bundan  başqa,  mülki 
müdafiə  məqsədləri  üçün  (ştat  üzrə  mövcud  strukturda)  rayonun  rabitə,  səhiyyə 
idarələrindən,  habelə  maddi  və  texniki  təchizat,  ticarət  və  şəhərlərdən  köçürülən  
müalicə-profialaktika  və  tibb  idarələrinin  bazası  əsasında  baza  xəstəxanaları  idarəsi, 
çeşidləmə-köçürmə  hospitalları,  baş  və  profil  xəstəxanaları,  ilk  yardım  dəstələri  və 
epidemiya əleyhinə dəstələr yaradılır. 
  Mülki  müdafiə  rayon  mərkəzindəki  komanda  məntəqəsindən  idarə  edilir.Bu 
məntəqəni  rabitə  vasitələri  ilə,  məntəqənin  şəxsi  heyətini  isə  nəqliyyat  vasitələri  və 
fərdi  mühafizə  vasitələri  ilə  təmin  edirlər.Komanda  məntəqəsində;  rəhbər  heyət, 
qərərgahın və xidmətlərin şəxsi heyəti, köçürmə komissiyası və xidmət qrupu yerləşir. 
  Müəssisə  direktorları,  rəhbərləri  mülki  müdafiəyə  cavabdeh  şəxs  sayılırlar. 
Onlara aşağıdakı vəzifələr həvalə olunur; 
   -  Obyekt  dəstələri    yaratmaq,  onları  lazımi  əmlakla  təchiz  etmək  və  bu 
dəstələrin döyüş hazırlığını təmin etmək; 
  - əhaliyə FH ın nəticələrindən mühafizə tədbirlərinin öyrədilməsini təşkil etmək;  
  - mülki müdafiə dəstələri və əhali üçün xüsusi əmlak və fərdi mühafizə vasitələri 
əldə etmək, bunları toplayıb saxlamaq; 
  -  vəzifəli  şəxslərə,  dəstələrin  şəxsi  heyətinə  və  əhaliyə  FH  təhlükəsi  haqqında 
vaxtında xəbər vermək;  
  - əhalinin mühafizəsi üzrə tədbirlərin yerinə yetirilməsinə rəhbərlik etmək; 
  -  profilaktika  tədbirlərini,  epidemiya,  epizootiya  və  yanğın  əleyhinə  tədbirləri 
təşkil etmək; 
  - şəhərlərdən köçürülmüş əhalini və idarələri qəbul edib yerləşdirmək;  
  - əhalinin köçürülməsini təşkil etmək; 
  - xəstəxana kollektorları açmaq üçün nəzərdə tutulmuş binaları hazırlamaq; 
  - dəstələri toplamaq və onların zədələnmə ocağına yürüşünü təşkil etmək; 

---

 
215 
  -  kənd  təsərrüfatı  heyvanlarının,  bitkilərin,  ərzaq  ehtiyatlarının,  alafın  və  su 
mənbələrinin  radioaktiv,  kimyəvi  maddələr,  bakterioloji  vasitələrlə  yoluxmadan 
mühafizəsi üzrə tədbirləri yerinə yetirmək; 
  -  əkinlərin,  su  anbarlarının,  meşələrin,  otlaqların  və  başqa  kənd  təsərrüfatı 
sahələrinin  zəhərlənməsini  vaxtında  aşkara  çıxarmaq  məqsədilə  bu  yerlərə  nəzarəti 
təşkil etmək, habelə onların zərərsizləşdirilməsi işlərinə rəhbərlik etmək.                           
Obyekt dəstələrinin hazırlığına gündəlik rəhbərliyi təmin etmək və mülki müdafiə 
tədbirlərini planlaşdırmaq üçün obyektlərdə 3-5 nəfərdən ibarət qərargah (qərargahın 
heyətinə daxil edilən işçiləri öz əsas vəzifələrindən ayırmamaq şərtilə)  yaradılılır.