Iri istehsalat qəzalarınin yaranma səbəbləri. İ
stehsalat qəzaları, o cümlədən də iri qəzalar-sənayenin, elmi texniki tərəqqinin
coşqun inkişafı, istehsalatda texnologiyaların durmadan dəyişməsi, nəhəng enerji
və yüksək sürətlərdən istifadə edilməsi ilə xarakterizə olunan, əsrimizə aid olan və
tez-tez baş verən hadisələrdəndir.
İ
stehsalat qəzalarının baş vermə səbəbləri öyrənilərkən məlum olur ki, ilk baxışda
bu səbəblərin çox müxtəlif görünməsinə baxmayaraq mahiyyətcə onları iki qrupa
bölmək mümkündür:
1 qrup –müəssisələri layihələşdirən bəzi mütəxəssislərin təhlükəsizlik texnikasının
tələblərinə kifayət dərəcədə məsuliyyətlə yanaşmaması, eləcə də bir sıra sex
rəhbərlərinin bu tələblərin yrinə yrtirilməsinə səhlənkar münasibəti, partlayış və
tezalışma təhlükəli sahələrə daimi nəzarətin olmaması;
2 qrup -səbəblər isə təbiətin bütün hadisələrinin tam sürətdə öyrənilməməsi ilə
şə
rtləşir. Məsələn,bəzən (hətta təhlükəsizlik texnikası qaydalarına əməl olunan
müəssisələrdə )məlum olur ki, müxtəlif kimyəvi maddələr müəyyən miqdarda və
şə
raitdə şiddətli reaksiyaya qoşularaq partlayış və ya özbaşına alışma törədib. Özü
də belə kimyəvi reaksiyaların mümkünlüyü barədə nəinki bu müəssisədə, hətta
nüfuzlu elmi müəssisələrdə belə, heç bir təsəvvür olmur. Nəticədə, elmi biliklərin
bu üsulla əldə edilməsinin arzuolunmazlığına baxmayaraq yeni, əvvəllər məlum
olmayan təbiət hadisəsi aşkar edilir.
Istehsalat qəzaları xarici təbii amillərin, o cümlədən təbii fəlakətlərin, qurğunun,
layihə -istehsalat qüsurlarının, istismarı qaydalarının və istehsalatda texnoloji
prosesin pozulması nəticəsində də baş verə bilər.