Mövzu 4 “Dini müxtəliflik və multikulturalizm”
Yüklə 359,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sekulyarizm prinsipi və onun ictimai inkişafda əhəmiyyəti. Dini dəyərlər – dini müxtəlifliyin əsası kimi. Mədəniyyətin struktur elementləri sistemində dini dəyərlərin yeri. Dünya
|
Mövzu 4 “Dini müxtəliflik və multikulturalizm” Dini müxtəliflik – multikulturalizm siyasətinin yaranmasının səbəblərindən biri kimi. Dinlərarası dialoq – multikultural cəmiyyətin xüsusiyyəti kimi. Dövlət-din münasibətləri. Sekulyarizm prinsipi və onun ictimai inkişafda əhəmiyyəti. Dini dəyərlər – dini müxtəlifliyin əsası kimi. Mədəniyyətin struktur elementləri sistemində dini dəyərlərin yeri. Dünya dinlərində tolerantlıq ideyası. Vətəndaşların vicdan və dini etiqad azadlıqlarının qorunması – demokratik cəmiyyətin mühüm əlaməti kimi. Azərbaycanda dini tolerantlığın formalaşmasının tarixi şərtləri. İslamda tolerantlıq ideyaları. Qurani-Kərimdə "Dində məcburiyyət yoxdur” ideyası. Din insanlıq tarixində universal ictimai institut kimi çıxış edir. Şübhə yoxdur ki, dinin universallığı onun cəmiyyət həyatı üçün yerinə yetirdiyi əhəmiyyətli rollar və funksiyalarla bağlıdır. Bel ə olduğu halda, dinin mahiyyətini, onun meydana gəlmə və inkişaf qanunauyğunluğunu elmi konsepsiyalar əsasında öyrənmək zərurəti yaranır. Bu zərurətin nəticəsi olaraq, XVIII əsrdən etibar ən dinin mahiyyəti, mənşəyi, cəmiyyətdəki rolu və yerini təhlil edən müxtəlif nəzəriyyələr ir əli sürülmüşdür. Bu n əzəriyyələr din fenomenini əsasən iki tərəfdən izah etməyə çalışır: I. Dinin strukturunun əsas elementləri; II. Dinin c əmiyyətdəki rolu və funksiyası. Dinin strukturu əsasən üç formada təzahür edir: 1. Fövq əltəbii varlığa inam; 2. Dini f əaliyyət; 3. Dini t əşkilatlar. Başqa sözlə desək, din - fövqəltəbii varlığa və ya qüvvələrə etiqad etm ək, onlara pərəstiş göstərmək, ayin və mərasimləri yerinə yetirmək, nəhayət, öz inancını ifadə etm ək məqsədilə dini qruplarda birləşmək deməkdir. İngilis antropoloqu Edvard Bernet Teylor (1832-1917) dinin mahiyyətini “ruhani varlıqlara inanmaq” kimi xarakteriz ə etmişdir. Burada “ruhani varlıqlar” ifadəsi insan idrakının fövqündə duran, fövq əltəbii güclərə malik olduğuna inanılan metafizik varlıqlar (tanrı, mələk və s.) kimi başa düşülür. Dinin mahiyyətinin funksional izahı dinin fərd və cəmiyyət üçün oynadığı rolları nəzərdə tutur. Dinin f ərd üçün əhəmiyyətinə gəlincə, bu daha çox insanın mənəvi həyatı və psixikası ilə əlaqədardır. Belə ki, din insan həyatına məna qazandırır, onu mənəvi böhran, ümidsizlik, depressiya v ə digər psixoloji problemlərdən qoruyur. Dinin meydana g əlməsinə dair irəli sürülən nəzəriyyələr ciddi mübahisələrə səbəb olmuşdur. Sosial elmlərdə metodoloji baxımdan dinə yanaşma tərzinin iki əsas istiqaməti mövcuddur: pozitivist v ə fenomenoloji yanaşma. Pozitivizm f əlsəfəsinə əsaslanan ilk yanaşma dini şüur və fəaliyyəti anlamaqla kifay ətlənməyərək, onun mənşəyini təbiətşünaslığın metodları əsasında izah etməyə cəhd edir, bel əliklə də, dini etiqad sistemini ibtidai və mifoloji dünyagörüşündən təkamül edərək formalaşan ictimai şüur forması kimi dəyərləndirir. Dinin mənşəyini izah edən pozitivist-evolyusionist (t əkamülçü) nəzəriyyələr, əsasən, aşağıdakılardır: Yüklə 359,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|