Mövzu№ Sahibkarlıq fəaliyyətinin mahiyyəti, növləri və innovasiya sahibkarlığı. Plan

alverçilər nəyə görə fyuçers və opisionlara cəlb edilirlər; 
- 
insanlar nəyə görə alverçiliklə məşğul olurlar. 
Alverçilərin fəaliyyəti zamanı iki motiv əsas götürülür; 
- 
mənfəət əldə etmək imkanları; 
, 
- 
könüllülük. 
Alverçilər birinci motivi əsas götürürlər. İkinci motivin də əhəmiyyəti böyükdür. 
İnsanların bəziləri risk etməyi sevir. Alverçilik də risklə müəyyən edilir. O, mövcud 
risklərin qəbul edilməsi mexanizmidir. Alverçilər düşünülmüş qaydada getməli və 
onun nə ilə nəticələnəcəyini əvvəlcədən bilməlidirlər. 
Fyuçers bazarında bu kateqoriyadan olan qrupun qanunsuz fəaliyyətinə şərait 
yaradılmamalıdır. Bu bazarda hedcerlərlə birlikdə alverçilər də fəaliyyət göstərirlər. 
Onlar birjanın üzvləri hesab edilir. Birjanın əməliyyat zalında əməliyyatlar aparırlar. 
Bundan əlavə fyuçers bazarında brokerlər də fəaliyyət göstərirlər. Onlar da hedcerlər, 
alverçilər və digərləri kimi bazarda çıxış edir və bu kateqoriyalardan birinə məxsus 
olurlar. 
Fyuçers müqavilələri ticarəti stimullaşdırır. Fyuçers bazarları isə informativ 
fəaliyyət göstərirlər. Onların ən mühüm xüsusiyyətlərindən biri özləri üçün alverçilər 

---

cəlb etməkdir. Dünyada baş verən siyasi və iqtisadi hadisələr fyuçers bazarlarına və 
müqavilələrin qiymətlərinə təsir edir. Ona görə də mənfəət əldə etmək niyyətində olan 
alverçilər aşağıdakı proseslərə diqqət yetirməlidirlər; 
- valyuta kurslarının dəyişməsi; 
-dünyada baş verən siyasi proseslər; 
- neftin və kənd təsərrüfatı məhsullarının ticarət şərtləri 
 
3.Fyuçers kontraktarının əsas xüsusiyyətləri 
Fyuçers kontraktları. Alqı-satqı praktikasında forvard kontraktları ilə yanaşı, 
fyuçers kontraktları da bağlanılır. Forvard kontraktlarından fərqli olaraq fyuçers 
kontraktları birjasının qəti müəyyən etdiyi qaydalar əsasında bağlanılır. Bu cür 
kontraktların bağlandığı birjalara praktikada fyuçers birjası deyilir. 
Fyuçers kontraktları, qeyd edildiyi kimi, birjada müəyyən edilmiş qaydalar 
əsasında bağlanılır. Bu zaman kontrakt iştirakçılan öz üzərlərinə götürdükləri 
öhdəliklərin yerinə yetirilməsinə görə məsuliyyət daşıyırlar. Fyuçers kontraktlanm 
bağlayan istehsalçı göstərilən miqdarda və standart keyfiyyətdə məhsulun 
razılaşdınimış müddətdə sifarişçiyə göndərilməsini təmin edir. Kontraktda iştirak edən 
qarşı tərəf isə bütün bunların müqabilində razılaşmaya uyğun olaraq məhsulun dəyərini 
nağd və ya köçürmə yolu ilə ödəyir. Bağlanmış fyuçers kontraktlarında əmtəələrin 
qiymətləri azad rəqabət yolu ilə müəyyən edilir. Qiymətin səviyyəsi birjanın əməliyyat 
zalında ticarətçilər tərəfindən müəyyən olunur. Fyuçers kontraktları xarakterik 
xüsusiyyətlərə malikdir. Fyuçers kontraktları səviyyəsinə çatmaq üçün forvard 
kontraktlar aşağıdakı mərhələdən keçməlidir: