9
Osiyo, shuningdek O’zbekiston tabiatini, o’simliklar va hayvonot dunyosini o’rgangan
olimlar
D.N.Kashkarov,
E.P.Korovin,
T.Z.Zohidov,
A.M.Muhammadiev
va
boshqalarning ilmiy maktablari, shogirdlari bilan birga olib borilgan ilmiy-tadqiqot
ishlarining natijalari ekologiyaning yanada rivojlanishiga katta hissa qo’shdi.
Shuni alohida ta’kidlash kerakki, ―ekologiya‖ va ―ekonomika‖ atamalari bir
ildizli yunoncha so’zlardir. Agar ―oykos‖-uy, ro’zg’or, xo’jalik bo’lsa, ―nomos‖-qoida,
qonun demakdir. ―Ekonomika‖ (iqtisodiyot fani)–uy–ro’zg’or xo’jaligini boshqarish
san’atidir. Demak, ―ekologiya‖ fani ―iqtisodiyot‖ faniga chambarchas bog’liqdir.
Bundan tashqari, ekologiya fani fizika, matematika, kimyo, biologiya, fiziologiya,
mineralogiya, geografiya, metrologiya, tibbiyot, huquqshunoslik va boshqa fanlar bilan
chambarchas bog’liq fandir.
Oxirgi 20-25 yil davomida insonning atrof-muhitga bevosita ta’siri tufayli
ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlar tubdan o’zgarib, sohalar ekologiyasi (ijtimoiy ekologiya,
iqtisodiy ekologiya, suv ekologiyasi, energetika ekologiyasi, qurilish ekologiyasi, sanoat
ekologiyasi va hokazolar) vujudga keladi. Lekin ekologiya fanini o’rganmasdan, sanoat
ekologiyasini o’rganib bo’lmaydi.
―Ekologiya‖ fanining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
1. Hayot jarayoni qonuniyatini o’rganish, shuningdek, insonning tabiiy tizimlarga
va biosferaga ko’rsatayotgan ta’sirini bir butun holda o’rganish.
2. Biologik resurslardan oqilona foydalanishning ilmiy asoslarini ishlab chiqarish,
inson faoliyati tufayli o’zgargan tabiatdagi jarayonlar va o’zgarishlarni oldindan
bashorat qilish, ularni boshqarish va inson uchun eng qulay muhitni saqlash.
Z. Populyasiyalar sonini boshqarish, ya’ni kimyoviy moddalardan oqilona
foydalanish.
4. Ekologik-huquqiy qonun-qoidalarni o’rganish va ularga qat’iy rioya qilish.
5. Zararli chiqindilar, ularni zararsizlantirish yoki qayta ishlov berish yo’llarini
ko’rsatish.
Dostları ilə paylaş: