Muallifdan

sanoq son
: donalab ko‘rsatish, sanash, taqsimlab ko‘rsatish 
ma’nolarini ifodalaydi: uch, ikki, besh, etti.
Dona son:
-ta: o‘nta, yigirmata, uchta.
Taqsim son:
-tadan: 
beshtadan, uchtadan. Dona sonni takrorlash orqali ham taqsim son 
hosil bo‘ladi: beshta-beshta. Dona va taqsim sonlar sanoq son 
hisoblanadi; 

---

Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
127 
127
b) 
jamlovchi son
: -ov, -ala, -ovlab, -ovlashib, -ovlan: uchov, 
ikkala, ikkovlab, uchovlashib, oltovlon. Jamlovchi son jamlikni 
bildiradi. 
v) 
chama son
: -cha (-ta bilan yasalgan sanoq songa qo‘shiladi: 
uchtacha), -larcha, -lab: beshtacha, o‘nlarcha, yuzlab. Sanoq sonlar 
juft holda kelganda, sanoq songa -lar qo‘shilganda ham chama son 
hosil bo‘ladi: uch-to‘rt, beshlar. Chama son noaniq, taxminiy 
miqdorni ko‘rsatadi. 
g) 
kasr son
: butunning qismlarini ifodalaydi: to‘rtdan ikki, 
uchdan bir. 
Yarim (yorti), chorak, nimchorak
so‘zlari ham kasr son 
hisoblanadi. 
a) 
aralash son:
kasr sonlar butun sonlar bilan birgalikda aralash 
sonni hosil qiladi: uch butun o‘ndan besh, besh yarim. 
b)
tartib son 
narsa buyumning aniq, konkret miqdorini, ketma-
ketligini ifodalaydi: -(i)nchi: beshinchi. Tartib sonlar predmetning 
miqdoriga ko‘ra belgisini bildiradi. 
Sonlar tuzilishiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: 
sodda son 
va 
qo‘shma 
son.
Sodda sonlar bir o‘zakdan iborat bo‘ladi: bir, besh, sakkiz. 
Qo‘shma son ikki va undan ortiq sonlardan iborat bo‘ladi: o‘n besh, 
o‘n to‘rt. 
Aslida ikki o‘zakdan tuzilib, hozirgi kunda bir o‘zak tarzida 
qaraladigan 
oltmish
(olti-mish), 
sakson
(sakkiz o‘n),
 to‘qson 
(to‘qqiz 
o‘n) sonlari sodda hisoblanadi.