Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

Muayyan fotokatodga tushayotgan yorug'likning spektral tarkibi o'zgarmas bo‘lsa, fotokning to'yinish qiymati у orug'iik oqimiga to'g'ri proporsionaldir.
3-rasmda katod va anod orasidagi kuchlanish nolga teng boMganda ham fototok mayjud Hatto

U<0 boMgan (Kda (+), Ada esa (-)) hollarda ham fototok kuzatiladi. Bunday holda elektr maydon to‘xtatuvchi xarakterga ega bo‘lib, Fdan Aga harakatlanayotgan fotoelektronlar maydon kuchlariga qarshi ish bajaradi. Bu ish fotoelektronlaming kinetik energiyasi evaziga bajariladi. Agar elektr maydon etarlicha katta bo‘lsa, fotoelektronlar anodga etib bormasdan o‘z energiyasini sarflab qo‘yadi. Bu holga mos keluvchi tormozlovchi kuchlanishning qiymatini to’xtatuvchi kuchlanish (ba’zan to‘xtatuvchi potensial) deyiladi. Rasmdan ko'rinishicha U<0 da tormozlovchi maydon kuchaytirilgan sari fototok ohista kamayib boradi. U= da esa I=0 bo'ladi. Demak, fotokatoddan ajralib chiqayotgan elektronlaming tezliklari turlicha bo‘lib, U= da hatto eng katta tezlikka ega bo‘lgan fotoelektron ham manzilga etib kelishga kinetik energiyasi (qurbi) etmayapti. Bu chegaraviy holni quyidagicha yozamiz:

Bunda: e = l,6 10 KI, m_r =9,1 kg- elektron zaryadi va massasi, « — fotoelektronning maksimal tezligi.

Yuqoridagi ifodadan ni topamiz.

Chastotalar turlicha boigan monoxromatik nurlar bilan o‘tkazilgan tajribalar natijasida fotoeffektning ikkinchi qonunini yuzaga keladi.