Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti r. R. Ibraimov, D. А. Davronbekov, M. O. Sultonova, E. B. Tashmanov, U. T. Aliyev «simsiz aloqa tizimlari va dasturlari»

Raqamli RRLlarni qurish. Zamonaviy raqamli radioreleli liniyalarning qo‘llanilishi spektri etarli darajada keng, ular quyidagilarga imkon beradi:

• 
  
  antenna-machta qurilmalari va va boshqa jihozlardan foydalanish orqali aloqa bog‘lamalari binolarida radioreleli tizimlar qurilmalarini o‘rnatilishi yo‘li bilan aloqa tizimining imkoniyatlarini operativ oshirish, bu radioteleli aloqa liniyalarini qurishga kapital harajatlarni qisqartiradi;
  
• 
  
  kuchsiz rivojlangan (yoki mavjud bo‘lmagan) infratuzilmali hududlarda , shuningdek murakkab relyefli joylar oraliqlarida ko‘p kanalli aloqani tashkil etish;
  
• 
  
  yangi kabellarni yotqizilishi juda qimmat yoki mumkin bo‘lmaydigan hududlarda, katta shaharlarda va industrial zonalarda tarmoqlashtirilgan raqamli tarmoqlarni qurish;
  
• 
  
  tabiiy ofatlar va boshqalar hududlarida aloqani qayta tiklash.
  

RRT bitta o‘tish oralig‘ili, ko‘p o‘tish oralig‘ili va radioreleli tarmoq sifatida qurilishi mumkin. Bitta o‘tish oralig‘ili RRT ikkita hududiy ajratilgan RRTdan tashkil topgan. Bunday liniyalar sotali aloqa bazaviy markazlari, ATS va boshqalarni ulanishi uchun quriladi. 18, 23 va 36 GGs diapazonlar kichik o‘lchamli va tez quriladigan RRSlar keng qo‘llaniladi, ular 25 kmgacha masofaga ham analog (televizion) signallarni, ham raqamli ma’lumotlarni (34 Mbit/sgacha tezlikda) uzata oladi. Bu diapazonlarda raqamli RRSlar mahalliy aloqa, sotali va tranking aloqa tarmoqlarini tashkil etish uchun qo‘llaniladi. Sotali va tranking aloqa tarmoqlarida
«bazaviy stansiya» – «bazaviy stansiya» va «bazaviy stansiya» –
«kommunikatsion stansiya» bir o‘tish oralig‘ili RRL qo‘llaniladi.
RRL uzeli ATSlar va boshqa aloqa ob’ektlari orasida aloqa uchun shahar sharoitlarida yaratiladigan keng polosali optik tolali liniyalar o‘rniga ham ishlatiladi. Bunday RRLlar SDH/SONET standartlariga javob beradigan telekommunikatsion tarmoqlarga
o‘rnatilishi mumkin. Bu holda radioliniyalarni qo‘llanilishining asosiy yo‘nalishlari quyidagilar bo‘lishi mumkin:

• 
  
  Magistral. RRL shahar SDH/SONET tarmoqlariga kiradi va halqalarni birlashtirish va olisdagi ulanish tugunlarini ulash uchun xizmat qiladi. Liniya ham optik tolaga transport muqobili yoki uni zahiralashtirish uchun ishlatilishi mumkin;
  
• 
  
  ATM tarmog‘iga ulanishni tashkil etish. RRL ATM oxirgi tarmoq qurilmasi va ATM ulanish konsentratori bilan ulanadi;
  
• 
  
  ATM, FAST INTERNET va boshqa tarmoqar bilan o‘zaro uyg‘unlashtirish.
  

Butun dunyoda infratuzilma istalgan turdagi ma’lumotlarni uzatilishini ta’minlaydigan va simli, radio, radioreleli va sun’iy yo‘ldoshli (kosmik) aloqadan kompleks foydalanishga asoslangan integratsiyalangan birlamchi transport tarmog‘i sifatida rivojlanmoqda. Radioreleli aloqa bu tuzilmada o‘zining munosib o‘rniga egallaydi.
U yoki bu turdagi aloqa turini yoki ularning kombinatsiyasini tarmoq infratuzilmasida qo‘llanilishi masalasi aniq bir geografik sharoitlar, shuningdek iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy omillar, davlatning mudofasi va xavfsizligi ehtiyojlariga bog‘liq ravishda hal etiladi. Texnik aloqa vositalari va ularning qo‘llanilishi usullari yagona tizimga bog‘lanishi kerak. Bu bilan aloqa masalalarini echishga ortib borayotgan e’tibor va barcha turlardagi, shu jumladan radioreleli aloqa texnik vositalarini keyingi rivojlantirish va ishlatish zarurati bilan shartlanadi.