Ichki organlarni qarshiligi asosan tok kuchlanishiga bog’liq va 300-600 Om bo’ladi.
Inson tanasini umumiy qarshiligi ham tokni kuchlanishiga bog’liq, lekin chiziqli emas, kuchlanishni ko’payishi bilan umumiy qarshiligi kamayadi va 300 V kuchlanishida ichki organlarni qarshiligiga yaqinlashadi.
Rh = 2RH + Rh - inson tanasini aktiv qarshiligi, Om;
CH≈ 0,5 - inson tanasining zichligi, Ф;
f - tok chastotasi, Gz
Inson tanasining elektr qarshiligi
Insonni elektr tokidan shikastlanishining asosiy omillari
Tok kuchi insonga turli ta’sir ko’rsatadi. Ko’rsatgan ta’siriga qarab quyidagi tok qiymatlariga ajratiladi:
- Tokni sezish chegarasi.O’zgaruvchan tokni 50 gs va miqdori 0.1-1.5 mA, o’zgarmas tokni miqdori 5-7 mA. Shu holatda inson qo’l panjalari titraydi va issiqlikni sezadi;
- Qo’yib yuboradigan tok. O’zgaruvchan tokni miqdori 8-10 mA, o’zgarmas tok uchun 20-25 mA. Shu holatda inson og’riq sezadi badani qiziydi.
- Ushlab qoladigan tok. O’zgaruvchan tokni miqdori 10-15 mA, o’zgarmas tok uchun 50-80 mA. Shu holatida qo’l mushaklari keskin qisqariladi, shok holati kuzatiladi, nafas olish qiyinlashadi, va inson o’zini tanasini boshqarib ololmaydi.
- Fibrilyasion tok.O’zgaruvchan tok miqdori 100 mA, o’zgarmas tok uchun 300mA. Shu holatda insonni yurak mushaklari tartibsiz qisqariladi, ishlash tartibi buziladi, natijada qon aylanish tizimi ishdan chiqadi.
Inson tanasining elektr qarshiligi
Elektr uskunalar bilan ishlashda xafvsizlik ko`rsatkichlari
Elektr uskunalarda ishni tashkil etishda himoya tadbirlari va xavfsizlikni tashkil etish uchun quyidagi asosiy 3 ta ko`rsatkichga e`tibor qilish zarur:
Elektr toki ta`sirida jarohat olishga ta`sir o`tkazuvchi omillar
Inson organizmiga elektr toki ta`sirining tafsilotlari
Tok, мА
O`zgaruvchan (50 Gerts) elektr toki
Doimiy tok
0,5-
-1,5
Tok ta`siridagi hislar: yengil achishish, terining jimirlashi
Hech qanday alomatlar sezilmaydi
8-
-10
Yelka va qo`llarda qattiq og`riq va tomir tortishi seziladi. Elektrodlardan qo`lni ajratib olish qiyin.
Terining qattiq qizib ketishi kuzatiladi.
10-
-15
Qo`llarda chidab bo`lmaydigan darajada og`riq seziladi. Elektrodlardan qo`lni ajratib olishning imkoniyati yo`q.(Qo`yib yubormaydigan tok).
Kontakt yuzasida va atrofida teri qizib ketadi.
25-
-50
Qo`l va ko`krak qafasida qattiq og`riq seziladi. Nafas olish qiyinlashadi. Tok ta`siri to`xtatilmasa nafas olish toxtaydi va jabrlanuvchi hushidan ketadi.
Qattiq qizish, og`riq va qo`larda tomir tortish asoratlari kuzatiladi. Elektrodlardan qo`lni ajratib olinsa – qattiq og`riq seziladi.
50-
-80
Bir necha soniyadan keyin nafas olish toxtaydi, yurak urishi buziladi. Tok ta`siri uzoq davom etsa yurak fibrillyatsiyasi yuz beradi.
Ichki va tashqi a`zolarda qattiq qizib ketish kuzatiladi. Qo`l va ko`krak qafasida qattiq og`riq seziladi. Elektrodlardan qo`lni ajratib olishning imkoniyati yo`q.(Qo`yib yubormaydigan tok).
80-
-100
2-3-sekundda yurak fibrilyatsiyasi, yana bir necha sekunddan keyin nafas olish to`xtaydi.
2-3-sekundda yurak fibrilyatsiyasi, yana bir necha sekunddan keyin nafas olish to`xtaydi.
