Mühazirə : Respublika ərazisində baş verə biləcək

zəlzələ ocağı və ya 

 

hipomərkəz 

(hipo-dərin deməkdir), 

Zəlzələ ocağının üzərində olan yer səthi və ya 

onun yerin səthindəki 

proyeksiyası isə - 

epimərkəz

 (epi-dayaz deməkdir) adlanır. Epimərkəzin ətrafında zəlzələ 

zamanı ən guclu təkanlar hiss edilən sahəyə – 

episentral sahə

 deyilir.

 

Zəlzələ ocağı dərində 

yerləşdikcə zəlzələ daha geniş ərazini əhatə edir. Zəlzələ ocağı dayazda yerləşdikdə isə 

zəlzələnin yer səthində yayıldığı sahə kiçik olsa da, daha çox dağıntı törədir. 

Zəlzələnin 

yaratdığı titrəyiş, zəlzələ ocağından və ya, epimərkəzdən yerin səthi üzrə, hər tərəfə yayılır ki, 

bunlar elastiki (seysmik) dalğalar adlandırılır. 

Zəlzələ gücünü və xarakteristikasını səciyyələndirən əsas parametrlər-zəlzələnin 

maqnitudası, zəlzələ ocağının dərinliyi və yerin səthində zəlzələ enerjisinin intensivliyidir.  

Maqnituda

-zəlzələnin törətdiyi elastik dalğaların enerjisini xarakterizə edən, 0-dan 8,5 - dək 

olan hədd çərçivəsində dəyişən enerjiyə mütənasib olan şərti kəmiyyətdir. Zəlzələnin 

---

8 

 

maqnitudasını ölcmək ücün, Rixter şkalasından istifadə edilir ki, bu şkalada da hər bir vahid, 

özundən əvvəlki vahidə nisbətən, titrəyiş enerjisinin yüz qat artığına muvafiqdir. 

Zəlzələ ocağının dərinliyi-

müxtəlif seysmik rayonlarda 0-dan 700 km-dək dəyişə bilər.Hər bir 

seysmik rayon ücün,ehtimal olunan zəlzələnin dərinliyinin müəyyən həddi mövcuddur. 

Yer səthində zəlzələ enerjisinin intensivliyi 

yer səthində titrəyişin dərəcəsini göstərir və balla 

ölçülür. Ölkəmizdə 12 bala bölünmüş seysmik cədvəldən (şkaladan) istifadə olunur.

 

on iki 

ballıq şkala üzrə (cədvəl) ölcülür. 

 

           Zəlzələ xarakteristikası və gücünün 12 ballıq seysmik cədvəl üzrə müəyyən edilməsi 

Növü 

Bal 

Ümumi bölgü 

                                 Xarici  təsiri