Mühazirə 1 Hidrogeologiya elminin yaranma və inkişaf tarixi haqqında qısa anlayış


Yeraltı suların tükənmədən mühafizəsi



Yüklə 420,67 Kb.
səhifə72/72
tarix02.01.2022
ölçüsü420,67 Kb.
#38980
növüMühazirə
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   72
Hidrogeologiya II tur magistratura mühazirələr

Yeraltı suların tükənmədən mühafizəsi:

1-ci YS ehtiyatlarının səmərəli istifadəsi; 2-ci şirin YS-ın çatışmazlığının digər su mənbələri hesabına aradan qaldırılmasıdır.



YS-ın səmərəli istifadəsi- sənayedə, kənd təsərrüfatında sudan istifadəni normaya salmaq və azaltmaq, o cümlədən onun istifadəsi zamanı itkiyə yol verməmək deməkdir. Çünki suvarma suyunun 50-60%i itkiyə sərf olunur.

İkinci istiqamət onların ehtiyatının artırılmasıdır. Bu zaman ilk növbədə YS-ın səviyyəsinin texnogen proseslərin təsirindən sabit saxlanılmalıdır.

YS-ın ehtiyatlarının süni bərpası üçün qurğulardan – infiltrasiya hövzələri, uducu quyular və s. vasitəsilə yeraltı su axımının bir hissəsinin yer altına köçürmək geniş yayılmışdır. Yeraltı şirin su ehtiyatının artmasına müsbət təsir göstərən bəzi su təsərrüfat tədbirləri də vardır. Məs, sahilyanı ərazidə çay axımını tənzimləmək üçün su anbarı yaradılması zamanı QS horizontunun qalınlığı artır və quru horizontlar sulanır, suvarma kanalları boyu şirin su linzaları yaranır. Bəzən yüksək minerallaşmaya malik olan (1-35q/l) sulardan xalq təsərrüfatında müxtəlif sahələrində istifadə olunmasıdır. Zəif duzlu sular heyvandarlıq və əkin sahələrinin suvarılmasında, duzlu sular sənaye-texnoloji proseslərdə istifadə olunur.

YS-ın ehtiyatının süni doldurulması üçün mühəndisi tədbirlərdən istifadə olunur: Yerüstü axımın bir hissəsini yeraltına köçürmək üçün relyefin təbii çökəkliklərindən (dərə, çay yatağı, quru göl) və suyun infiltrasiyası üçün xüsusi qurğulardan- açıq (kanal) və bağlı hövzələrdən (quyu) istifadə olunur. Bu üsullarla YS-ın süni ehtiyatı yaranır və yer altına süzülüb, rezervuarların üzərinə toplanır.



Yüklə 420,67 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   72




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin