MühaziRƏ MİkrobiologiYA, sanitariya və GİGİyenanin iNKİŞAF tariXİ VƏ VƏZİFƏLƏRİ

Limon  turşusuna  qıcqırma.  Kif  göbələkləri  də  tənəffüs  prosesində  çox 
zaman  karbohidratları  karbon  qazı  və  suya  qədər  oksidləşdirir,  ona  görə  də 
mühitdə tam oksidləşməmiş  məhsullar –  üzvi  turşular (kəhraba,alma, limon  və s.) 
əmələ gəlir.  
Limon  turşusuna  qıcqırma  kif  göbələkləri  tərəfindən  qlükozanın  limon 
turşusuna oksidləşməsinə deyilir. Belə qabiliyyət bu və ya digər dərəcədə müxtəlif 
göbələklərdə  müşahidə  edilir.  Lakin  bunlar  arasında  ən  məhsuldarıAspergillus 
niger göbələyidir. 
Əvvəllər  limon  turşusunu  tərkibində  7-9%  həmin  turşu  olan  limon  bitkisinin 
meyvəsindən  alırdılar.  Sonralar  S.P.Kostıçev  və  V.S.Butkeviçin  tədqiqatları  ilə 
məlum oldu ki, limon turşusunu  geniş zavod  miqyasında Asp.niger göbələklərinin 
iştirakı iləşəkərdən almaq olur. Reaksiya aşağıdakı tənlik üzrə gedir: 
2C
6
H
12
O
6
 + 3O
2
 2C
6
H
8
O
7
 + 4H
2
O + X kkal. 
Bunun  üçün  Asp.niger  göbələyi  böyük  alüminium  çənlərdə  30-32°C 
temperatura,  20%  şəkər  və  0,3%  ammonium  nitrat  olan  mühitdə  (608  sm 
hündürlükdə) becərilir. Mühitin üzərində möhkəm göbələk pərdəsi əmələ gələndən 
sonra,  onun  altında  olan  kultural  maye  süzülüb  götürülür,  pərdə  su  ilə  tutulur  və 
oraya yenidən 20% şəkər məhlulu (mineral duzsuz) əlavə edilir.Becərmə prosesi 3-

---

68 
 
4 gün davam edir. Bu zaman götürülən şəkərin 60-65%-i limon turşusuna çevrilir. 
Şəkər  məhlulunun  dəyişdirilməsi  2-5  dəfəyə  qədər  təkrarlana  bilər.Əgər  alınan 
turşu  vaxtında  göbələk pərdəsindən ayrılmazsa, o zaman bu daha sadə  məhsullara 
– oksalat, sirkə turşuları, CO
2
 və suya parçalanır. 
Limon  turşusu  istehsalında  əsas  xammal  kimi  melassdan  istifadə  edilir.Onun 
məhlulunun tərkibində 15%-ə qədər şəkər olur. 
Limon 
turşusu 
qənnadı 
sənayesində, 
alkoqolsuz 
içkilərin, 
müxtəlifsiroplarınhazırlanmasında, kulinariyada və tibbdə geniş istifadə edilir.