Mühazirə MÖvzu 1 Fəlakət təbabəti və Mülki Müdafiə tibb xidmətinin tə şkili, quruluşu, fə nni, vəzifələri MÖvzu 2

Ümumi Zəhərləyici Təsirli Maddələr 
Zəhərləyici maddələrin təsiri altında toxumalara oksigen daxil olması pozulur və hipoksiya 
inkişaf edir. 
Sinil turşusu
-rəngsiz, şəffaf, acı badam iyli maddədir. Tez təsir edici GTZM- lərə aiddir. 
Zəhərələnmənin xarakteri konsentrasiyadan asılıdır. Orta konsentrasiyalarla zəhərlənmə zamanı – 
ağızda acılıq, ağız sulanması, başgicəllənmə, sonra ürəkbulanma, qulaqlarda küy, təngənəfəslik, ürək 
nahiyyəsində ağrılar, qorxu hissi olur. 
Bu anda zəhərin orqanizmə daxil olmasının qarşısı alınsa, simptomlar yox olur. Zəhərin təsiri 
davam edərsə, zərərçəkənin vəziyyəti pisləşir, dəri tünd çəhrayı rəng alır, klonik-tonik qıcolmalar 
müşahidə olunur. 

---

Fənn: Hərbi tibbi hazırlıq və fəlakətlər təbabəti 
 
52
Bundan sonra iflic mərhələsi başlayır. Qıcolmalar yox olur, A/T enir, nəbz çətin hiss edilir. 
Tənəffüs dayandıqdan sonra ürək fəaliyyəti də dayanır. 
Yüksək dozaların təsiri nəticəsində zəhərlənmənin ―ildırımvari‖ formasından danışmaq 
mümkündür. 
İlk tibbi yardım: 
1. əleyhqaz geymək ; 
2. inhalyasion antidot-amilnitrit verilir; 
3. təcili təxliyyə. 
Zəhərlənmə ocağından kənar ilk tibbi və həkiməqədər yardım: 
1. əleyhqaz və çirklənmiş paltarlar çıxarılır; 
2. sakitliyi təmin etmək, isindirmək ; 
3. süni tənəffüs; 
4. ürək fəaliyyəti zəifləyibsə dəri altına 1 -2 ml kordiamin yeritmək; 
5. növbəti mərhələyə təcili təxliyyə.
Karbon oksidi
- (dəm qazı ) iysiz və rəngsiz qazdır. Az dozaların təsiri altında ləng forma baş 
verir - başgicəllənmə, baş ağrıları, gicgahlarda pulsasiya, qulaqlarda küy, əzələ zəifliyi, hərəkətlərin 
kordinasiyasının pozulması, ürəkbulanma, qusma. Nəbz və tənəffüs tezləşir. Eşitmə və görmə pozulur, 
hallyüsinasiyalar baş verir. 
Zəhərin təsiri davam edərsə, xəstə komaya düşür, ürək və tənəffüsün fəaliyyətinin dayanması 
nəticəsində ölüm baş verir. Yüksək dozalı konsentrasiyaların nəticəsində ildırımvari forma inkişaf edir.