Mühazirə toplusu Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

P = (α/ β)
Burada, Δt – temperatur fərqi, 
0
C 
α – həcmi istilik genişlənmə əmsalı 
β – həcmi sıxılma əmsalı 
Balonlarda qaz aşağı təzyiqdə olduqda nümunə götürmək üçün balonlar qaz 
reduktoru ilə təchiz olunurlar. Onun (reduktorun) aşağı kamerası qoruyucu klapan 
və monometrlə təchiz olunur. Onlar qaz götürülən balon üçün maksimal işçi 
təzyiqə tənzimlənir. Qaz doldurulan zavodda balonlar texniki yoxlanır. 
Karroziyaya uğradıcı qazlar olan balonlar azı 2 ildə 1 dəfə, digərləri 5 ildə 1dəfə 
yoxlanılır. Bütün balonlar daxili və xarici baxışa məruz edilir və hidravliki 

---

yoxlamadan keçir (ən azı 1 dəq.). Hidravliki yoxlamadan sonra balonlar suya 
yüklənməklə 2 dəq. az olmayaraq (asitilen balonu müstəsna olmaqla) yoxlamadan 
keçir. Balonlara baxış karroziyaya uğramanı, çat və əzilmə olmasını aşkarlamağa 
imkan verir. 
8.9 Sisterni və boçkalar
Sistern və boçkalar oksigendən başqa digər qazlar üçün 50
0
c – də yanacaq 
təzyiqlər üçün hesablanır. Avtosisternində daşınan qazlar üçün təzyiq 35
0
c üçün 
nəzərdə tutulur və bu avtosisternlərin pasportunda göstərilir. 
Sistern və boçkalar qaynaqlıvə tikişsiz keyfiyətli karbonlu poladdan 
hazırlanır. Qazın qızmasını qorumaq üçün hesablanmış temperaturdan yüksək 
temperatur üçün izolyasiya nəzərdə tutulur. Termoizolyasiya yanmayan 
materialdan olmalıdır. 
Hər bir sisterində yaylı qoruyucu klapan qoyulur və manomerlə, eləcə də 
mayenin səviyyəsinə nəzarət üçün səviyyə ölçənlə təchiz edilir. 
Xarici səthi sisterinin açıq bor rənglə rənglənir. Onların üstündə xəbərdarlıq 
yazısı yazılır və uyğun qazagörə zolaqlar çəkilir. Boçka və sisternlərin yoxlanması 
balonlarda olduğu kimidir. Sistern və boçkalar markaların (istehsalçı zavod, 
hazırlanan il, yoxlama tarixi, işçi və nümunə təzyiqi və digər lazımı göstəricilər) 
yazılır. 
Normadan artıq yüklənən sistern və boçkalar daha çox təhlükəlidir. 
Doldurulmuş sistern və boçkalarda “qaz yastığı” qalmalıdır ki, 50
0
– də onlarda 
təzyiq hesabat təzyiqindən yüksək olmasın. 

---

Sistern və boçkaların istismarına onların pasportu və təlimatları olduqda 
icazə verilir. Həm də bu təlimatlar yerli şərait mütləq nəzərə alınmalıdır.