Mühazirəçi: Magistr M. A. Babayeva MÜhaziRƏNİn plani adi beton və onun xassələri

Vakuumlama. Beton qarışığını hazırlayan zaman, eləcə də onu qəlibə qoyduqda qarışığa hava daxil olur. Vakuumlama pro­se­sində (80 kPa-a qədər seyrəklik yaradılan zaman) beton qa­rı­şı­ğın­dan hava və suyun bir hissəsi kənar edilir və atmosfer təzyiqi al­tın­da sıxlaşır. Artıq suyun kənar edilməsi betonun bərkimə müd­də­tini azaldır və ayrı-ayrı hallarda məmulatı dərhal qəlibdən çı­xar­maq mümkün olur.
 Betona qulluq edilməsi. Betonda sement daşı bərkidikcə o, möhkəmliyini tədricən artırır. Bərkimənin ilkin dövründə beto­nun möhkəmliyi intensiv gedir, sonra isə tədricən azalır. Möh­kəm­li­yin artma sürəti temperatur və mühitdən əhəmiyyətli dərəcədə ası­lıdır. Betonun bərkiməsi üçün normal şərait 202 ⁰C temperatur və 90100% nisbi nəmlikli hava hesab edilir. Temperatur 7090 ⁰C-yə qədər artdıqda və yüksək nəmlik şəraitində betonun möh­kəm­li­yi intensiv artır. Sıfra yaxın temperaturda betonun möhkəmliyinin artması dayanır. Betonun möhkəmliyinin artması üçün əsas şərt nəm­likdir. Beton nəm mühitdə havaya nisbətən daha çox möh­kəm­lik əldə edir. Möhkəmliyin artması sementin növündən də ası­lı­dır.
Yaxşı keyfiyyətli beton almaqdan ötrü ona bərkimə za­ma­nı lazımi qulluq edilməlidir. Bu məqsədlə yayda beton qarışığını qə­libə qoyduqdan sonra onun səthini qurumaqdan və birinci bər­ki­mə saatlarında yağışın yumasından mühafizə etmək lazımdır. Bu məq­sədlə konstruksiyanı betonladıqdan sonra onun üfüqi səthini xü­susi sukeçirməyən pərdə ilə örtür, 5 sm qalınlıqda qum qatı sə­pi­lir və su ilə nəmləndirilir.
Betonun nəmləndirilmə müddəti havanın tem­pe­ra­tu­run­dan asılıdır. Havanın temperaturu yüksək və külək güclü olduqca, be­tonu birinci günlər daha çox (gündə 3 dəfə) nəmləmək lazımdır. Ha­vanın temperaturu 15 ⁰C-dən yüksək olduqda onu 15 gün, 1015 ⁰C olduqda isə 10 gün nəmləmək lazımdır.
Soyuq günlərdə betonun bərkiməsinin yavaşımaması üçün onu soyumaqdan da mühafizə etmək tədbirləri görülməlidir.
 Betonun keyfiyyətinə nəzarət. Beton işləri apardıqda onun keyfiyyətinə müntəzəm surətdə nəzarət etmək lazımdır.
Konstruksiyada betonun möhkəmliyinə və keyfiyyətinə nə­za­rət etmək üçün ultrasəs üsulu geniş miqyasda tətbiq edilir. Be­to­nun daxilində olan nöqsanları (çatları, boşluqları və s.) meydana çı­xarmaq üçün akustik cihazlardan istifadə edilir..
Betonun möhkəmliyini konstruksiyanı dağıtmadan me­xa­ni­ki üsulla da təyin etmək olur. Bunun üçün metal kürənin be­to­nun səthində açdığı oyuğun dərinliyi ilə betonun möhkəmliyi ara­sın­dakı asılılıqdan istifadə edilir.