Mühazirələr konspekti Ümumi kurs (Elektron variantı 127 s.) Baki 2010 Ön söZ

Konstruksiyanın texnolojililiyi

Bütün maşın və qurğular tipindən və müasirliyindən asılı olmayaraq qənaətlilik və etibarlılıq istiqamətində həmişə təkmilləşməyə məhkumdur. Bu tələblərin təmin edilməsində maşın və konstruyksiyanın texnolojililiyi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Məmulatın istehsalı, istismarı və təmirinin optimal əmək, material, vasitə və vaxt sərf etməklə yerinə yetirilməsinə imkan verən xüsusiyyətlərə onun texnolojililiyi deyilir.
Texnocililik onu xarakterizə edən göstəricilərin eyni tipli məmulatın uyğun göstəriciləri ilə müqayisə edilməsi nəticəsində qiymətləndirilir.
Konstruksiyanın texnolojililiyinin aşağıdakı növləri vardır:
1. Istehsal - məmulatın hazırlanması ilə əlaqədar olan;
2. Istismar- məmulatın texniki xidməti ilə əlaqədar olan;
3. Təmir - məmulatın təmirinin rahat və sadəliyi ilə əlaqədar olan texnolojililik.
Məmulatın konstruksiyasının texnolojililiyinin işlənməsi və təkmilləşdirilməsi fasiləsiz kompleks tədbirlər nəticəsində yerinə yetirilir.
Məmulatın texnolojililiyi kompleks göstəricilərlə qiymətləndirilir. Bu məqsədlə məmuiatın hazırlanmasında əmək tutumu və maya dəyərindən daha çox istifadə edilir.
Məmulatın texnolojililiyini xarakterizə edən əsas göstəricilərdən biri də onun hazırlanma - istehsal qiymətidir.


MÖVZU 3. PƏSTAHLARİN HAZIRLANMA ÜSULLARI

Pəstah - emal ediləcək səthlərində ehtiyat metal təbəqə - emal payı olan hissəyə deyilir. Mexaniki emal prosesində emal payı yonqar ayırmaqla (kəsməklə və ya cilalamaqla) pəstahdan yonulur.

Pəstahlar müxtəlif texnoloji üsullarla hazırlanır:
- qara və əlvan metallardan tökməklə;
- polad və əlvan metallardan döymə və ştamplama ilə;
- plastik kütlələrdən tökmə və ştamplama ilə;
- metallokeramik və ovuntu materiallarından forma əmələ
gətirməklə;
- çeşidli yayma poladlarından kəsməklə və s.
Müxtəlif üsullarla pəstahları eyni dəqiqlikdə hazırlamaq mümkündür, lakin bu metodların səmərəliliyi eyni istehsalda müxtəlif olur. Pəstahların hazırlanmasında ən optimal variant hissənin hazırlanma qiymətinə pəstahın da dəyərinin əlavə edilməsidir.
Pəstahların hazırlanmasında vacib şərtlərdən biri pəstahın forma və ölçülərinin hazır hissənin forma və ölçülərinə yaxınlaşdırılmasıdır. Bu halda metaldan (materialdan) istifadə əmsalı yüksək (0,90 - 0,95) olur.
Metaldan istifadə əmsalı
K_mi = m_h / m_p kimi təyin edilir
Burada m_h -hissənin kütləsi, m_p - pəstahın kütləsidir. Ayrılan metal əmsalı isə aşağıdakı ifadə İlə təyin edilir
K_a = (m_p - m_h) m_p = 1 – K_mi
Beləliklə, pəstahın rasional hazırlanma üsulunun seçilməsi metaldan istifadə əmsalının maksimum və ya ayrılan metal əmsalının minimum qiymətləri ilə xarakterizə edilə bilər.