Mühazirələr Müəllimlər: Babayev E. A, Rzayeva T.İ. Sumqayit 2020 f ə nnin m ə qs ə

Verilmiş iki görünüşə görə üçüncü görünüşün qurulması
. 
Fərz edık ki, göstərilən şəkildə modelin frontal və proful proyeksiyaları 
verilib. Horizontal proyeksiyasının qurulması tələb edilir. İlk olaraq verilmiş iki 
proyeksiyanı diqqətlə nəzərdən keçirmək lazımdır. Lazım gəldikdə ayrı – ayrı 
hissələri işarələmək olar. Nəzərə almaq lazımdır ki, müxtəlif həndəsi cisimlərin 
horizontal proyeksiyaları eyni olur. Məsələn: dördüzlü və üçüzlü piramida, konus, 
üçüzlü prizma və s. üçbucaq şəlkində; kürə, silindr, konus və s. dairə şəklində 
görünə bilər.
Bundan sonra modelin əsl görünüşünü dəqiqləşdirmək və horizontal 
proyeksiyanı qurmaq lazımdır.
34 
16 Z 11 
20 
54 
R 11 24 
28 
X O У 
K 
У 
28
Detalın verilmiş iki görünüşünə əsasən onun çatışmayan üçüncü görünüşünün 
qurulması tədris xatakteri daşımaqla şagirddə fəza təsəvvürünü artırır və onda 
çertyojun oxunma vərdişini inkişaf etdirir. Şəkil 2 də verilmiş detalın çatışmayan 
profil pryeksiyasının qurulması tələb edilir. Detalın təhlilindən görünür ki, o bir 

---

birinə perpendikulyar olan prizmatik hissələrdən ibarətdir. Alt prizmanın 
hündürlüyü 15 mm, eni 40mm və uzunluğu 50 mm- dir. Üst prizmanın bir 
tərəfində 10x 15 mm olan yuva vardır. Ölçüləri isə eni 10mm, uzunluğu 30mm, 
hündürlüyü 40mm – dir. 
Şəkil 2 
Şəkil 3 – də şəkil 2 – də verilən detalın profil proyeksiyasının çəkilmə 
ardıcıllığı verilmişdir.
1.
Nəzərə almalıyıq ki profil proyeksiya frontal proyeksiya ilə eyni səviyyədə 
yerləşir. Buna görə də frontal proyeksiyadan horizontal rabitə xətlərini çəkirik 
(şəkil 3 a). 
2.
Detalın simmetrik olduğunu nəzərə alaraq, profil proyeksiyasının simmetriya 
oxunu çəkirik. Horizontal proyeksiyada detalın enini xarakterizə edən ölçüləri 
profil proyeksiyada qeyd edirik.( Şəkil 3 b)
3.
Frontal və profil proyeksiyalardan çəkilmiş rabitə xətlərinin uyğun olaraq 
profil proyeksiyada kəsişmə nöqtələrini taparaq onları birləçdiririk.( şəkil 3 c). 
4.
Sonda artıq xətləri pozaraq , zəruru kəsik verilir və detalın hazırlanması üçün 
lazım olan ölçü xətləri göstərilir. Şəkil 3 d 

---

şəkil 3