Mühazirələr Müəllimlər: Babayev E. A, Rzayeva T.İ. Sumqayit 2020 f ə nnin m ə qs ə

bütöv nazik xətlər
- 
ölçü, çıxıntı və ştrixləmə xətlərinin çəkilməsində,
bütöv dalğavarı xətlər
- 
qoparma xətlərinin çəkilməsində, 
ştrix xətləri
–görünməyən kontur xətlərinin 

---

çəkilməsində,
ştrix punktir xətləri
–ox və mərkəz xətlərinin çəkilməsində, 
ayırma(aralama)xətləri
-kəsim və kəsiklərin verilməsində tətbiq edilir. 
Tədris prosesində bütöv əsas xətlərin qalinlığı 0,8 mm və ya 1,5 mm götürülür. 
Qalan xətlərin qalınlığı isə bundan asılı olaraq seçilir. 
 

---

Miqyaslar və onlarin tətbiqi
Əşyanin çertiyojdaki ölçüsünün onun həqiqi ölçüsünə olan nisbətinə miqyas 
deyilir. 
Miqyaslar 3 cur olur . 
1)Natural miqyas ---1:1 
2)kiçiltmə miqyasi ---1:2; 1:2,5 1:4 1:5 1:10 1:15 1:20 1:25 1:40 1:50
1:75
3)Böyütmə miqyasları ---2:1 2,5:1 4:1 5:1 10:1 20:1 40:1 50:1 100:1 
Ən ərverişli miqyas natural miqyasdır; lakin bir çox hallarda bu mümkün 
olmur yəni əşyanı böyütmək və ya kiçiltmək lazim gəlir.
Miqyas çertyojda M hərfi ilə işarə edilir .MƏSƏLƏN: M2:1 M1:1 M1:4 .
Əşyanın neçə dəfə böyüdülüb kiçildilməsindən asılı olmayaraq çertyojda 
onun həqiqi ölçüsü göstərilir. 
 
 
Standart üzrə çertyojda ölçülərin qoyulma qaydası. 
Xətti kəmiyyətin rəqəmlə ifadəsi ölçü adlanır. Məmulatın tərtib olunmuş 
təsvirləri üzərində ölçülər olmadıqda certyoj oxumaz olduğundan həmin təsvirlər 
üzərində məmulatı tam əks etdirən konstruktiv və həndəsi ölçülər qoyulmalıdır.
Çertyojda ölçülər – ölçü xətləri, kənaraçıxma xətləri və rəqəmləri vasitəsilə 
göstərilir. Texniki çertyojda ölçülər mm – lə verilir, lakin rəqəmin yanında ölçü 

---

vahidi göstərilmir. Xətti ölçülər başqa ölçü vahidləri ilə verildikdə ölçü 
rəqəmlərinin yanında ölçü vahidləri yazılmalıdır ( sm, dm, və s.).
Bucaq ölçüləri, ölçü vahidləri göstərilməklə dərəcə, dəqiqə və saniyə ilə 
verilir.Məsələn : 4
0
, 4
0
30´, 4
0
30´15´´