Muhofaza qilish

Nazorat savollari:
1. Tirik organizmlar qanday muhitlarda tarqalishini tushuntiring.
2. Moslashish tushunchasini izohlab bering?
3. Ekologik omillami sanab bering.
4. Ekologik omillar orasida antropogen omilning o ‘m i qanday 
kechmoqda? 
i
5. 0 ‘simliklaming qanday hayotiy shakllarini bilasiz?
6. 
D. 
N. Kashkarov hayvonlami harakatlanish bo‘yicha qanday 
guruhlarga ajratgan?
7. Ekologik nisha nima?
42

---

4-MAVZU. POPULYATSIYALAR EKOLOGIYASI
Reja:
1. Populyatsiya haqida umumiy tushuncha
2. Populyatsiyaning xususiyatlari va tuzilmasi
3. Hayvonlaming etologik tuzilmasi
4. Populyatsiyaning gomeostazi
Tayanch so‘zlar: 
Populyatsiya, gomeostaz, individ, populyat­
siyaning tuzilmasi, tsenopopulyatsiya, latent, virgil, generativ, senil, 
fazoviy, etologik, gala, koloniya, poda.
Ekologlar populyatsiyaning o‘sishi ustida tadqiqotlar olib 
borishdi. Berilgan m a’lumotlarga ko‘ra, populyatsiya soni va o ‘sishi 
iqlim sharoitlariga bog‘liq. Populyatsiya sonini o‘sishida jinslar 
nisbati muhim rol o‘ynar ekan.
Bugungi 
kunda 
muhim 
muammolardan 
bin 
ayrim 
populyatsiyalarda individlar sonini aniqlashning murakkabligidir. 
Masalan: yovvoyi quyonlar populyatsiyada hamma individlaming 
yer ustiga chiqmasligi ular sonini aniqlashda qiyinchilik tug‘diradi. 
Chunki, quyonlarning ayrimlarigina oziq-ovqat uchun yer yuziga 
chiqadi.
Populytsiya o ‘sishi va ko‘payishida suv, ozuqaning kamligi, 
hududlarining qisqarib borishi va ba’zi resurslaming borligi, ba’zi 
resurslaming yetishmasligi cheklovchi omil vazifasini bajaradi.
0 ‘rmonda yashaydigan tirik jonzotlar har doim ham yetarli ozu- 
qa va yashash joyiga ega bo‘lavermaydi. Gida qizilishton Sonoran 
Arizona cho‘li va Meksikada yashaydi. Qizilishton Saguara kaktu- 
sida teshik hosil qilish yo‘li bilan uya yasaydi. Qizilishtonlar har bir 
makon uchun o‘zaro kurashadi. Bellashuv qachonki ikki yoki undan 
ortiq jonzotlaming bir vaqtda bir xil manbani egallash uchun bo‘ladi.