Muhofaza qilish

21 Peter Rillero, Dinah Zike. /Ecology, 2005. (51-53-64; 126; 132-betkr)
63

---

AKVATIK EKOTIZIMLAR
Suv eng qimmatli tabiiy resurs. U hayotni tashkil qiluvchi 
moddalar almashinuvi jarayonida muhim rol o‘ynaydi. Suv sanoat 
va qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishda, maishiy turmushda katta 
ahamiyatga ega. Suv Yer yuzasining shakllanishida ishtirok etadi, 
tabiatda aylanib turadi, shuningdek iqlimni, ob-havoni shakllanishiga 
katta ta’sir ко ‘rsatadi. Suv dunyoning eng katta boyligi, ammo chuchuk 
suv zahiralari cheksiz emas. Yer sharining ko‘pgina rayonlarida, 
chuchuk suv tanqisligi dolzarb muammo hisoblanadi. Suv resurslari 
okeanlar, dengizlar, daryo va ko‘llar, qutb va tog‘likdagi muzliklar, 
yer osti suvlari, tuproq va havodagi namlikdan iborat. Chuchuk 
suvlar asosan Antarktida muzliklarida, Grelandiya, qutbdagi orollar 
va tog‘larda joylashgan (14-15-rasm ).22
Suv ekosistemasi. 14-rasm
Dunyoning ko‘pgina rayonlarida chuchuk suv tanqisligi kuza- 
tiladi. Hisob-kitoblarga qaraganda har xil maqsadlarda foydalani- 
ladigan suv sarfi 150 km3ni tashkil qiladi. Tahminan insoniyatning 
1/3 qismi “suv ocharchiligi”ga duchor bo‘lgan. Suv resurslarini if­
loslanish manbalari asosan qishloq xo‘jaligi ekinlarini sug‘orishda, 
mineral o ‘g ‘itlar va turli pestitsidlardan suv bilan birga yuvilib oqova
22 Peter Rillero, Dinah Zike. /Ecology, 2005. (51-53-64;126;132-betlar)
64

---

suv hosil qilishi, chorvachilik komplekslari orqali ochiq suv havzalari 
va yerosti suvlarini ifloslanishi, sanoat ishlab chiqarish korxonalari 
suvni og‘ir metall ionlari va turli xil zaharli moddalar bilan ifloslab 
oqova suvlarni hosil qilishidir. Bunday suvlar tarkibida, sanoat kor- 
xonalaridan og‘ir metallar, fenol, xlor, kaprolaktom, neft mahsulot- 
lari, biologik va kimyoviy ifloslantiruvchi moddalar uchraydi.