qiyin. Tirik organizmlarda azot aminokislotalar va oqsilning muhim
komponenti hisoblanadi. Havodagi erkin azot azotobakteriyalar vosi-
tasida o‘zlashtiriladi va birikma holda ajratib chiqariladi. Bakteriyalar
faoliyati natijasida 1 ga maydonda 2-3 kg dan 5-6 kg gacha azot
birikma holga o‘tkaziladi. Erkin yashovchi, azot o'/lashtiruvchiiar
vositasida har gektar yerga bir yilda 10 kg azot o‘zlashtiriladi, duk-
kakli ekinlar vositasida esa 400 kg/ga o‘zlashtiriladi (4-rasm).
Azotning aylanishi. 4-rasm
Rasmda azotning biosferada aylanishi, ya’ni nitrogenlanish ja
rayoni, o ‘simliklaming azotni o‘zlashtirishi va rivojlanishi, hayvon
laming o ‘simliklar bilan oziqlanishi, о ‘simlik va hayvonlaming no
bud bo‘lishi, yana tuproqqa qaytib tushishi ko‘rsatilgan.
Fosforning aylanishi.
Fosfor - nuklein kislotalari, oqsil, ATF
va boshqa hayotiy muhim organik moddalaming muhim tarkibiy
qismlaridan hisoblanadi. Fosfoming aylanishi trofik zanjir, organik
fosfat zanjiri vositasida hamda organik fosfatning ajralishi va tirik
organizmlaming ulishi natijasida yerga tushishi yo‘li bilan amalga
oshadi. Ulami mikroorganizmlar chiritib, yana qaytadan o ‘simlikka
o‘zlashtiriladigan holatga o‘tkazadi.27
27 Peter Rillero, Dinah Zike. Ecology, 2005). 44-53-bettar.
Dostları ilə paylaş: 
