Mülki müdafiə – dinc və ya müharibə dövründə əhalinin və ərazinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə dövlət hakimiyyəti orqanları, hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən həyata keçirilən tədbirlər sistemidir. Mülki müdafiə sistemi

Nüvə partlayışının işıq şüalanmasının təsirinə obyektin dayanıqlığının qiymətləndirilməsi 
aşağıdakı ardıcıllıqla aparılır: 
A. Birinci mərhələdə: 
1. Cədvəldən, yaxud hesablama yolu ilə nüvə partlayışının növünə, gücünə və onun 
mərkəzindən (epimərkəzindən) obyektə qədər olan məsafəyə görə obyektdə müşahidə olunan işıq 
impulsunun maksimal qiyməti ( I
max
) təyin edilir. 
2. Bina və qurğuların konstruksiyasının yanan elementləri (materialları) müəyyənləşdirilir. 
Cədvəldən yanan materiallardan hazırlanmış elementlərin alovlanmasına səbəb olan işıq 
impulsunun qiymətləri təyin edilir və bu qiymətlərdən ən kiçiyi seçilir.
Bina və qurğuların işıq şüalanmasının təsirinə görə dayanıqlıq həddi (bina və qurğularda 
yanğına səbəb olan işıq impulsunun minimal qiyməti) təyin edilir. 
2. Obyektin işıq şüalanmasının təsirinə görə dayanıqlıq həddi (İ
ob.lim
) təyin edilir. 
Ən kiçik dayanıqlıq həddinə malik olan elementin (binanın, yaxud qurğunun) dayanıqlıq həddi 
(İ
el.lim
) obyektin dayanıqlıq həddi kimi 
qəbul edilir:
İ
ob.lim
= İ
el.lim
. 
4. Obyektin işıq şüalanmasının təsirinə görə dayanıqlıq həddini (İ
ob.lim
) işıq impulsunun 
obyektdə gözlənilən maksimal qiyməti ( İ
max
) ilə müqasiyə edərək obyektin dayanıqlığı təyin edilir:
- 
İ
ob.
.
lim
> İ
max
olarsa, obyekt dayanıqlıdır; 
- 
İ
ob.lim. 

İ
max
olarsa, obyekt dayanıqsızdır. 
 
B. İkinci mərhələdə: 
5. Obyektin bina və qurğularının odadavamlılıq dərəcəsi təyin edilir.
6. Cədvəldən yanğın təhlükəliliyinə görə istehsalatın kateqoriyası təyin edilir. 
7. Obyektdə yanğının yayılma xarakteri təyin edilir:
a). Zərbə dalğasının təsirindən bina və qurğuların dağılma dərəcəsi təyin edilir. 
Burada nəzərə almaq lazımdır: 
− 
zədələnmiş bina (binaların pəncərələrinin, qapılarının, onların şüşələrinin sınması və s.) 
zədələnməmiş binaya görə daha intensiv yanır; 
− 
ayrı-ayrı və başdan-başa yanğınlar bina və qurğular dağılmadıqda (zəif və orta dərəcəli 
dağıntıda) mümkündür; 
− 
bina və qurğular dağıldıqda (tam və güclü dərəcəli dağıntıda) uçqunlarda ayrı-ayrı közərən 
və yanan ocaqlar yarana bilər. 
b). Tikililərin obyektdəki sıxlığı (σ) hesablanır: 
− 
hər bir binanın, qurğunun tutduğu sahə (S
1
, S
2
, …, S
i
) təyin edilir; 
− 
bina və qurğuların tutduqları sahələrin cəmi (S
n
) hesablanır:
S
n
= 

=
n
i
i
S
1
, 
harada n – bina və qurğuların sayıdır; 
− 
obyektin tam sahəsi ( S
ob
) təyin edilir; 
− 
tikililərin obyektdəki sıxlığı (σ) hesablanır:
σ = 
100

ob
n
S
S
% . 
Obyektlərdə başdan-başa yanğın aşağıdakı hallarda mümkün olur:
- I və II odadavamlılıq dərəcəsi olan obyektlərdə: σ >30 % olduqda; 

---

52
− 
III odadavamlılıq dərəcəsi olan obyektlərdə: σ >20 % olduqda; 
− 
IV və V odadavamlılıq dərəcəsi olan obyektlərdə: σ >10 % olduqda.