Mülki müdafiə – dinc və ya müharibə dövründə əhalinin və ərazinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə dövlət hakimiyyəti orqanları, hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən həyata keçirilən tədbirlər sistemidir. Mülki müdafiə sistemi

Əhalinin mülki müdafiə üzrə maarifləndirilməsi 
Əhalinin mühafizəsinin təşkili və həyata keçirilməsində əhalinin əvvəlcədən MM üzrə maarifləndirlməsi əsas 
tədbirlərdən biridir. MM üzrə təhsilin təşkili və effektiv yerinə yetirilməsi üçün obyekt işçilərini onların funksional 
vəzifələrinə uyğun olaraq aşağıdakı kateqoriyalara bölmək qəbul olunub: MM-in rəbər heyəti; MM dəstələrinin 
şəxsi heyəti; fəhlə və qulluqçular; əhalinin işləməyən hissəsi.

---

35
Rəhbər heyətin hazırlanmasında məqsəd onların MM tapşırıqlarını əməli olaraq yerinə yetirərkən 
hazırlanması, biliklərinin və vərdişlərinin möhkəmləndirilməsidir. Rəhbər işçilərin MM üzrə hazırlığı MM 
kurslarında, institutlarda, təkmilləşdirmə kurslarında və fakültələrində, bilavasitə obyektlərdə həyata keçirilir. 
Rəhbər heyətin MM üzrə hazırlığı obyektlərin təlim-material bazasında keçirilən məşğələlər, məşqlər və toplanışlar 
vasitəsilə keçirilə bilər.
Dəstələrin hazırlanmasnda məqsəd dəstələrin fövqəladə hallar baş vermiş ərazilərdə təyinatlarına uyğun 
olaraq fəaliyyətə hazırlanmasıdır. Dəstələrin şəxsi heyətinin hazırlanması hər il keçirilir. O, ümumi və xüsusi 
hazırlıqdan, taktiki-xüsusi təlimlərdən ibarət olur. Ümumi hazırlıq işdən kənar vaxt sexlər, şöbələr, briqadalar və s. 
üzrə keçirilir. Xüsusi hazırlıq və taktiki-xüsusi təlimlər iş vaxtı keçirilir.  
Fəhlə və qulluqçuların hazırlanmasında məqsəd onlara mühafizə vasitələrindən və üsullarından düzgün 
istifadə edilmə vərdişlərinin aşılanması və FH-larda lazım ola biləcək biliklərin verilməsidir. Təhsil fəhlə və 
qulluqçuların tədris proqrammı əsasında həyata keçirilir. Proqramda MM-in əsas mühafizə vasitələrindən, 
üsullarından istifadə, özünə və qarşılıqlı kömək qaydalarının, zədələnmə (zəhərlənmə) ocaqlarında fəaliyyət 
üsullarının öyrənilməsi, əməli vərdişlərin möhkəmləndirilməsi nəzərdə tutulur.