Mülki müdafiə anlayışı, yaranma tarixi, rolu və vəzifələri

 
Təbii fəlakət rayonunda MM kəşfiyyatı aşağıdakıları müəyyən edir: 
− fəlakət ocağının (rayonunun) sərhədlərini və qəzanın yayılma istiqamətlərini; 
− təhlükə gözlənilən obyektləri və yaşayış məntəqələrini; 
− insanların toplanma yerlərini; 
− qəza zonasına texnikanın aparılması yollarını; 
− zədələnmiş bina və qurğuların və orada xəsarət alanların sayını; 
− texnoloji və kommunal-enerji sistemlərində qəza yerlərini; 
− işlərin aparılması zamanı mexaniki vasitələrdən istifadənin mümkünlüyünü; 
− görüləcək işlərin həcmini və s. 
Texnogen qəzalar zamanı MM kəşfiyyatı aşağıdakıları müəyyən edir: 
− dağıntıların xarakterini, dərəcəsini, xilasetmə və digər təxirəsalınmaz işlərin 
həcmini və fərdi mühafizə vasitələrindən istifadə etmədən tədbirlərin həyata 
keçirilməsinin mümkünlüyünü; 
− şəraitin gərginləşməsinə səbəb ola biləcək dağıntıların miqdarını; 
− insanların həyatı üçün yaranmış təhlükənin dərəcəsini və onların toplanma 
yerlərini; 
− giriş yollarının vəziyyətini; 
− sənaye və kommunal-enerji xətlərinin vəziyyətini; 
− texnoloji qurğuların və inşaat konstruksiyalarının zədələnməsini. 
Fövqəladə hadisələrdən sonra sənaye və digər obyektlərdə qəza xilasetmə və 

---

digər təxirəsalınmaz işlərin aparılmasında mühəndis kəşfiyyatı mühüm yer tutur. 
Mühəndis kəşfiyyatı ştatlı mühəndis kəşfiyyat dozoru və ya mühəndis kəşfiyyatı 
manqası tərəfindən aparılır. Kəşfiyyatçıların təchizatı kəşfiyyat tapşırıqlarına uyğun 
həyata keçirilir. 
Kəşfiyyat zamanı müşahidə aparılır, hadisə yerinə, oradakı əşyalara, iş aparılan 
sahəyə və obyektlərə, qurğuların vəziyyətinə bilavasitə baxış keçirilir. 
Kəşfiyyat tapşırıqları verilən zaman dozora (manqaya) göstərilir: fəaliyyət 
göstəriləcək zonanın hüdudları; hərəkət marşrutu; çıxış məntəqəsindən keçmə vaxtı; 
kəşfiyyatın vəzifələri (hansı vaxtda, hansı məlumatları toplamaq, hansı məntəqəyə 
kimi kəşfiyyat aparmaq və kəşfiyyatın sona çatma vaxtı), ayrılmış nəqliyyat 
vasitələrinin sayı və kəşfiyyat məlumatlarının məruzə edilməsi qaydası.