Mülki müdafiə anlayışı, yaranma tarixi, rolu və vəzifələri

10- orta küləyin sürəti və istiqaməti ölçülmüş buludun hündürlüyüdür, km-lə, 
Radioaktiv zəhərlənmə xəritə və sxem üzərində proqnazlaşdırılır. Ehtimal 
olunan zəhərlənmə zonaları xəritədə ellips formasında göstərilir. 
Partlayış buludunun radioaktiv izində ehtimal olunan dörd zəhərlənmə zonası-
A, B, V, Q zonaları müəyyən edilir.Ehtimal olunan zəhərlənmə zonalarının xəritədə 
göstərilməsi (çəkilməsi) qaydası belədir(şəkil8): 
1. Nüvə partlayışı mərkəzini (epimərkəzini)xəritədə göy rəngli nöqtə ilə 
işarə edir və onun ətrafında elə radiuslu dairə çəkirlər ki, bu dairə 
partlayış rayonunda ehtimal olunan zəhərlənmə sahəsini tam əhatə etsin. 

---

Dairənin radiusu –nüvə partlayışının gücü 100-1000kt olarkən 3km-ə, 
100 MT-dək olarkən isə isə 4km-ə bərabərdir. 
2. Dairənin kənarında kəsr şəklində bu izahedici qeydlər edilir: surətdə- 
partlayışın gücü (min tonla) və partlayışın növü(“N” –“P”- yeraltı 
partlayış, “VP” – suüstü partlayış ); məxrəcdə -partllayışın 
vaxtı(saat,dəqiqə,tarix) . 
3. Partlayış mərkəzindən başlayaraq orta külək istiqamətində , ehtimal 
olunan zəhərlənmə zonasının oxunu çəkirlər(göy rənglə) 
4. Cədvəl üzrə hər bir zəhərlənmə zonasının maksimal uzunluğunu və enini 
(uzunluğunun orta hissəsində) təyin edir və bunları xəritədə nöqtlələrlə 
qeyd edirlər.Bu nöqtələr üzrə ellips çəkir və proqnazlaşdırılan zəhərlənmə 
zonalarının hüdudlarını belə müəyyən edirlər: 
• A zonası (mülayim zəhərlənmə zonası)- göy rənglə: 
• B zonası(güclü zəhərlənmə zonası)- yaşıl rənglə; 
• V zonası(təhlükəli zəhərlənmə zonası)- qonur rənglə ; 
• Q zonası(çox təhlükəli zəhərlənmə zonası)-qara rənglə. 
Küləyin orta sürəti 50km/saat olarkən ehtimal edilən zəhərlənmə zonalarının (km-lə)ölçüləri 
Partlayışın 
gücü 
Zonaların ölçüləri(uzunu və eni) 
A 
B 
V 
Q 
100KT 
165-16 
52-6,4 
24-3,8 
17-2 
500KT 
350-29 
125-12 
65-7,3 
24-4,0 
1MT 
450-31 
150-12 
75-7,8 
26-4,2 
5MT 
940-65 
335-24 
180-15 
78-9,7 
10MT 
1290-90 
470-33 
260-20 
120-13 
Şəkil 8 proqnoz məlumatlarına əsasən chitimal olunan zəhərləmə rayonu 
Radioaktiv maddələrin əraziyə çökmə müddəti (radioaktiv buludun çatacağı 
vaxt) bu düsturlu təyin edilir. 
BBA