“Mülkü müdafiə” fənni üzrə kollokvium suallarının cavabları Fövqəladə hal və onun növləri
Yüklə 180,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.2. Miqyasına görə fövqəladə halların təsnifatı.
- Qlobal (transsərhəd) FH.
- 1.3.Baş vermə sahələrinə görə Fövqəladə halların təsnifatı.
- 1.5.Təbii xarakterli təhlükələr və onların vurduğu ziyan. Fəlakətlərin yaranma səbəbləri.
- Təbii fəlakətlər davam etmə müddətinə görə iki cür olur
- Antropogen amillərlə bağlı olanlar (toz burulğanları, erroziya)
- 2.2.Geoloji təhlükəli təbii fəlakətlər. Onların baş vermə səbəbləri. Sürüşmə
- 2.3. Meteoroloji xarakterli təbii hadisələr. Baş vermə səbəbləri. Fırtına
- Daşqınlar, subasmalar
- Kiçik daşqınlar
- Faciəli daşqınlar
- Sunamilər
- 2.5. Yolxucu xəstəliklər, törədicilərə onların vurduğu ziyan. Epidemiya
|
“Mülkü müdafiə” fənni üzrə kollokvium suallarının cavabları 1.1.Fövqəladə hal və onun növləri. Fövqəladə vəziyyət – bu qəza, təhlükəli təbii təzahürlər, faciə, kortəbi və ya digər bədbəxt hadisə nəticəsində yaranmış, insan tələfatına, insanların sağlamlığına və yа ətraf mühitə zərər yetirilməsinə, xeyli maddi itkilərə və insanların həyat fəaliyyəti şəraitinin pozulmasına səbəb ola bilən və ya olmuş şəraitdir. Bütün fövqəladə hadisələri ilk növbədə münaqişəli və münaqişəsiz hadisə növlərinə ayırmaq lazımdır. Münaqişəli fövqəladə hallara hərbi toqquşmalar, ekstremal siyasi mübarizə, milli və dini münaqişələr, terrorizm və s. münaqişəsiz fövqəladə hadisələrə isə təbii, texnogen və ekoloji xarakterli fəlakətlər aid edilir. Ekstremal hadisə - bu proseslərin və ya hadisələrin normasından kənara çıxmasıdır. Qəza – bu konstruktiv, istehsalat, texnoloji və ya istismar səbəbləri üzrə, yaxud da təsadüfi xarici təsirlərdən baş vermiş və texnиkи qurğuların və ya avadanlıqların zədələnməsi, sıradan çıxması, uçulması ilə nəticələnmiş texniki xarakterli ekstremal hadisədir. İstehsalat və ya nəqliyyat faciəsi – insanların tələfatı, xeyli maddi ziyan və ya digər ağır hallarla nəticələnən boyük qəzadır. Təhlükəli təbiət təzahürləri – bu özünün intensivliyinə, yayılma miqyasına və uzunsürənliyinə görə, insanların həyaт fəaliyyəti, iqtisadiyyat və təbii mühiт üçün mənfi nəticələr doğura bilən təbiət mənşəli öz-özünə hasil olan hadisədir. Təbii fəlakət – bu çоxsaylı insan tələfatına, böyük maddi zərərə (itkilərə) və digər ağır nəticələrə gətirə bilən faciəli təbii təzahür və ya prosesdir. Ekoloji fəlakət (ekoloji bəla)– bu xüsusilə böyük miqyaslarda, qurunun, atmosferin, hidrosferin və biosferin vəziyyətinin dəyişməsi (antрopoloji amillərin təsiri altında) ilə əmələ gələn, canlı orqanizmlərin kütləvi məhvi və iqtisadi itkinlərlə müşayiət olunan fövqəladə hadisədir.
FH-rı yayılma miqyası üzrə təsnifatlandırarkən, yalnız FH-ın təsirinə məruz qalmış ərazinin ölçüləri deyil, həmdə onun ehtimal olunan ikinci dərəcəli nəticələrini də nəzərə almaq lazımdır. Onlara aiddir: çox böyük məsafələrə təsir edən təşkilati, iqtisadi, sosial və digər mühüm əlaqələrin agır pozuntuları. Bundan başqa, kiçik ərazilərdə baş vermiş FH-n çox böyük və faciəli ola biləcək ağır nəticələri də nəzərə alınır. Lokal (qeyri-tipik) FH ərazidə və təşkilatca iş və ya sahə hüdudlarından, yolun kiçik kəsiyindən, ev ətrafı yerlərdən və ya mənzildən kənara çıxмır. Lоkal FH-ra o hallar aiddir ki, onların nəticəsində 10 nəfərə qədər adam zərər çəkmiş, və ya 100 nəfərə qədər adamın həyat fəaliyyətinin şəraiti pozulmuşdur, ya da onlara dəymiş maddi ziyanın ölcüsü minimal əmək haqqının 1 min manata qədərini təşkil edir.
ərazisi ilə məhdudlaşmışdırsa (yəni sanitar-müdafiə zonası hüdudlarından kənara çıxmasa) və onların qüvvə və resursları ilə ləğv edilə bilirsə, onda bu kimi FH-r obyekt miqyaslı FH adlandırılır.
Yerli FH. Əgər FH-rın nəticələrinin yayılması, yaşayış məntəqələrinin, şəhərin (rayonun) hüdudları ilə məhdudlaşıрsa və onların qüvvələri ilə məhdudlaşırsa, yerli FH-r adlanır. FH-ın nəticəsində zərər çəkənlərin sayı 10 nəfərdən yuxarı, lakin 50 nəfərdən çox olmadıqda, ya da həyat fəaliyyatı pozulmuşların sayı 100 nəfərdən yuxarı, lakin 300 nəfərdən çox olmadıqda, ya da maddi zərərin ölçüləri minimal əmək haqqının 1000 manatından yuxarı, lakin 5 min manatından yuxarı olmadıqda oнlar yerli FH-ra aid edilir.
ləğv etmək üçün bu ərazilərin, eləcə də respublika qüvvələrinin birgə səyi lazımdır. FH-n nəticəsində zərər çəkənlərin sayı 50 nəfərdən 500 nəfərə qədərdirsə ya da 500 nəfədən 1000 nəfərə qədər insanın həyat fəaliyyəti pozulmuşdursa,ya da maddi zərər minimal əmək haqqının 0,5 ÷ 5 mln.manata qədərini təşkil edirsə, onlar reqional FH-ra aid edilir. Milli FH. Ölkənin geniş ərazilərini əhatə edir,lakin onun sərhədlərindən kənara şıxmыr. Burada ölkənin bütün qüvvələri, vasitələri və resursları istifadə edilir.Əksər hallarda xarici köməyə müraciət edilir.Milli FH-n nəticəsində zərər çəkənlərin sayı 500 nəfərdən yuxarı, ya da həyat fəaliyyəti pozulmuşlar 1000 nəfərdən çox, ya da maddi zərər minimal əmək haqqinin 5 mln. manatından çoxunu təşkil edirsə, onlar milli FH-ra aid edilir. Qlobal (transsərhəd) FH. Ölkənin hüdudlarından çıxaraq digər dövlətlərə yayılır. Onların nəticələri həm zərər çəkmiş dövlətlərin həm də beynəlxalq birliyin qüvvə və vasitələri ilə aradan qaldırılır.
1.Təbii fəlakətlər – insan iradəsinə tabe olmayan, təbiət qüvvələrinin hərəkəti nəticəsində qəflətən baş verən, çoxsaylı insan itkisi, böyük maddi zərər və başqa ağır nəticələrə səbəb olan faciəli təbii təzahür və ya proseslərdir. Təbii fəlakətlərə zəlzələlər, vulkan püskürmələri, sellər, sürüşmələr, uçqunlar, daşqınlar, quraqlıqlar, qasırğalar, tufanlar, qar basqınları və uçqunları, uzun müddətli güclü yağışlar, güclü davamlı şaxtalar, genişmiqyaslı meşə və torf yanğınları aiddir. Bura həm də 1974-cü ildə Venesuella Konfransında epidemiyalar, epizootiyalar, epifitotiyalar, meşə və kənd təsərrüfatı zərərvericilərin kütləvi yayılması da daxil edilmişdir. 2.Texnogen xarakterli fövqəladə hallar- texnosferin əhali və ətraf mühitə törətdiyi –sənayedə, energetikada və kommunal təsərrüfatında böyük miqdarda radioaktiv, kimyəvi, bioloji təhlükəli, habelə yanğın və partlayış qorxusu yaradan istehsalat və texnologiyaların olması ilə şərtləşir. (baş vermə səbəbləri –qəzalar, qisa qapanma, yanğin, partlayış.) 3.Ekoloji xarakterli fövqəladə hallar – yerin (torpağın, yerin təkinin və səthinin) vəziyətinin dəyişməsilə əlaqədar baş verən fövqəladə hadisələr; Atmosferin (mühitin) tərkibi və xassələrinin dəyişməsilə əlaqədar baş verən fövqəladə hadisələr; Hidrosferin (su mühitinin) vəziyyətinin dəyişməsilə əlaqədar baş verən fövqəladə hadisələr; Biosferin vəziyyətinin dəyişməsilə əlaqədar baş verən fövqəladə hadisələr;
4.Sosial xarakterli fövqəladə hallar - peşə əlamətinə, dini əlamət üzrə , kütləvi qayda-qanun pozuntusu üzrə olan FH-lər, 5.Hərbi-siyasi fövqəladə hallar- millətlərarası münaqişələr, müharibələr, təsadüfi atom zərbəsinin neytral ərazidə partlamasından əmələ gələn narazılıqlar və. s. 1.4. Ekoloji xarakterli FH-lər və onların xarakteristikası.
- faydalı yeraltı qazıntıların hasilatı və insanların digər fəaliyyəti səbəbindən yer səthinin çökməsi, sürüşməsi, uçqunları; - torpaqda (qruntda) yol verilən qatılıq dərəcəsindən yuxarı, agır metalların (o cümlədən radioaktiv) və digər zərərli maddələrin mövcudluğu; - torpağın bataqlıqlaşması, şoranlaşması, erroziyası və s.səbəbindən geniş ərazilərin intensiv deqradasiyaya uğraması (pisləşməsi), səhralaşması; - təbii qazıntıların (yeraltı mineralların) bərpaolunmaz tükənməsi ilə bağlı krizisli hallar;
- sənaye və məişət tullantıları anbarlarının (zibilxanalarının) dolub-daşması səbəbindən,ətraf mühitin оnlarla çirkləndirilməsi ilə nəticələnən kritik hallar. .Atmosfer tərkibinin və xüsusiyyətlərinin (hava mühitinin) dəyişməsi ilə bağlı FH- r:
- antropogen fəaliyyəti nəticəsində kəsкin hava və iqlim dəyişkənlikləri; - atmosferdə zərərli qatışiqların həddinin aşması; - şəhər üzərində temperatur dəyişkənlikləri; - şəhərdə oksigen çatışmazlığı; - şəhər səs-küyünün yol verilən həddinin xeyli aşması; - geniş zonalarda turşu çöküntülərinin əmələ gəlməsi; - atmosferin ozon təbəqəsinin parçalanması; - atmosfer şəffaflığının xeyli dəyişməsi. Hidrosferаnin (yer üzündəki suların-okean, dəniz, göl-su mühitinin) vəziyyətinin dəyişməsi ilə bağlı FH-r; - su mənbələrinin tükənməsi və ya onların çirkləndirilməsi nəticəsində, içməli su çatışmazlığı; - təsərrüfat-məişət su təchizatının və texnoloji proseslərin təminatının təşkil edilməsi üçün lazım olan su ehtiyatlarının tükənməsi; - daxili dəniz və dünya okeanı zonalarının çirkləndirilməsi nəticəsində təsərrüfat fəaliyyətinin və ekoloji tarazlığın pozulması. Biosferin vəziyyətinin dəyişməsi ilə əlaqədar fövqəladə hadisələr: -yaşayış mühitinin dəyişməsinə həssas olan heyvan və bitki növlərinin yox olması; -geniş ərazilərdə yerin bitki örtüyünün məhv olması; -biosferin öz ehtiyyatlarının bərpa etmə qabiliyyətinin kəskin surətdə dəyişməsi; -heyvanların kütləvi halda məhv olması.
yaranma səbəbləri. Elmi-texniki tərəqqinin nailiyyətinə baxmayaraq cəmiyyət üçün fəaliyyət təhlükəsi, o cümlədən də təbii fəlakətlərin törətdiyi təhlükə artmaqdadır. Təbii fəlakətlərdən zərər çəkənlərin sayı ildə təxminən 6% artır. Bu, əhalinin sürətli artımı və iri şəhərlərdə çox sıx halda məsunlaşması, təbii mühitin korlanması və təhlükəli kortəbii hadisələrin güclənməsinə imkan yaranması, eləcə də bir çox ölkələr arasında kommunikasiya və texnoloji əlaqələrin poulması ilə izah edilir. Epidemoloji fəlakətlər üzrə Elmi-Mərkəzin(Brüssel) məlumatlarına görə, 1965-ci ildən 1992-ci ilədək dünyada təbii fəlakətlərdən 3,6 milyon insan məhv olmuş, 3 milyarddan çox adam zərər çəkmiş, ümumi iqtisadi ziyan 340 milyard dollardan artıq olmuşdur. Ən çox iqtisadi itkilər törədən fəlakətlər subasma, quraqlıq və zəlzələdir; bunlar möcud olan bütün fövqəladə hadisələrin müvafiq surətdə 32,22 və 10 faizini təşkil edir. Bütün kortəbii təhlükələri aşağıdakı növlərə aid etmək mümkündür: geofiziki, geoloji, meteoroloji və aqrometeoroloji, dəniz hidroloji, hidroloji təhlükəli hadisələr, insanların infeksion, heyvanların (yolxucu) xəstəliklər və kənd təsərrüfatı bitkilərinin xəstəlik və zərərvericilərə məruz qalması.
-qəflətən baş verənlər (zəlzələlər, qasırğalar,tornadolar); -uzunmüddətli davam edənlər (epidemiyalar, daşqınlar, epizootiyalar və s.)
ləngəri, güclü daşqınlar, qasırğalar, güclü hərarətli hava, buzlaşma və s.). Bunlar əsasən maddələrin sürətli yer dəyişməsi (zəlzələ və sürüşmələr), yerdxili enerjinin üzə çıxması (vulkanlar), çaylarda, göllərə, dənizlərdə suyun səviyyəsinin qalxması (daşqınlar, sunamilər), qeyri- adi küləyin təsiri (qasırğa, uraqan, tornadolar).
Bir çox təbii fəlakətlərin yaranması isə həm təbii, həm də antropogen amillərlə bağlı olur (yanğınlar, torpağın erroziyası, uçqunlar və s.)
2.1. Geofiziki təhlükəli təzahürlər. Onların baş vermə səbəbləri. Zəlzələ- ən çox dağıdıcı qüvvəyə malik, ağılasığmaz, idarə olunmaz təbbi fəlakətdir. Zəlzələ deyildikdə yeraltı təkan və yer qatının titrəmələri, yer qatının və yaxud mantiyanın üst qatının sürüşməsi və parçalanması nəticəsində, böyük məsafələrə elastik dalğavari ötürmələr başa düşülür. Zəlzələlər qəflətən yaranan və tez yayılan fövqəladə hallara aiddir. Bu zaman ərzində təxlyə və qabaqlayıcı tədbirlər görmək mümkün deyil. Zəlzələlərin tektonik, vulkanik, eləcə də uçqun və bəndlərin yarılması nəticəsində meydana çıxan törəmə zəlzələ növləri, sualtı zəlzələ, habelə yerə meteorit düşməsi və ya planetimizin digər kosmik obyektlərlə toqquşması nəticəsində baş verən zəlzələ növləri olur. Tarixdə ilk qeydə alınmış zəlzələ eramızdan 2050- il əvvələ aiddir. Son 500 il ərzində dünyada zəlzələlər nəticəsində 4,5 milyon insan tələf olmuşdur. Titrəyişin gücü (balı) Rixter, Merkali və s. şkalaları üzrə müəyyən edilir. Vülkan püskürmələri- yer qatının kanalları və qatları üzərində yaranan, yer üzərinə lava, kül, zərərli qazlar, su buxarı və dağ cisimlərini püskürən geofiziki hadisəyə deyilir. Yer üzərində 522 fəaliyyətdə olan vulkan qeydə alınlb və bunlardan 20-40-ı hər il püskürür. Ən çox vulkan İndoneziyada, Yaponiyada, Mərkəzi Amerikadadır. Vulkanların püskürməsi zamanı əsas zədə yetirən faktorlar
bunlardır: közərmiş lava, qazlar, tüstü, buxar, qaynar su, kül, dağ cisimlərinin qırıntıları, partlayış dalğası, lil və daş axınları. Maqma dedikdə, yer daxilində ərimiş, yüksək hərarətli, son dərəcədə közərmiş və qazlarla zəngin olan silikat maddə nəzərdə tutulur. Vulkan konusunun zirvəsində yerləşən kasa şəkilli və ya qıfa bənzər boşluğa vulkan krateri deyilir. Bəzən vulkan kraterləri su ilə dolaraq krater göllərinin yaranmasına səbəb olur. Vulkanın püskürməsi ilə mübarizənin üsulları: -vulkanın vəziyyətini daim müşahidə etmək; -təhlükəli ərazidən əhalinin vaxtında köçürülməsi; -müdafiə bəndlərinin qurulması; -lava və lil daşlı axınlarının axması üçün xüsusi kanalların tikilməsi; -lavanın su ilə soyudulması; -yaralanmış insanlara ilk tibbi yardımın göstərilməsi.
Sürüşmə- daimi donma zonasından kənarda təsadüf olunan və adətən dağ yamaclarında olan torpağın eroziyadan, suyun dağın ətəklərini yuması, yamacların titrəməsi və ya əlavə təsirə məruz qalması nəticəsində baş verən torpaq sürüşməsindən ibarət hadisədir. Torpaq axını xarakterli sürüşmələrin eni onlarla, uzunluğu isə yüzləriə metr ola bilər. Sürüşmələr uzun illər boyu tamamilə hərəkətsiz qaldıqdan sonra qısa müddətdə fəallaşa bilər ki, belə hallarda onların sürəti saatda onlarca metrə çata bilir. Axın sürüşmələri gilli, qumlu, yumşaq sarı torpaqlı dağ yamacları üçün səciyyəvidir və belə torpaq qatlarını leysan yağışları isladarkən baş verir. Respublikamızda ən çox sürüşmələrin olduğu yer Bayıl zonasıdır. Sürüşmələrin qarşısını almaq üçün görülən tədbirlərdən ən vacibi həmin ərazilərdə çoxlu sayda ağacların əkilməsidir.
material (qum, çınqıl) gətirən və sıxlığı suyunkundan 1,5- 2 dəfə çox olan axındır. Sel hündürlüyü 20-40 sm olan dalğa şəklində saniyədə 20-30m sürətlə hərəkət edir və rast gəldiyi maneələrə hər kvadrat metrə onlarla ton güclə təsir göstərir. Sellərin 80-90%-i leysan mənşəlidir. Sel axınları yatağının mailliyi 6-20 dərəcə hüdudlarında olan dağ dərələri üçün səciyyəvidir. Belə sellər adətən onlarla dəqiqə, nadir hallarda isə 4-5 saat davam edir.
olan sahələrdə baş verir. Qar uçqunlarının sürəti saniyədə onlarla metrə, həcmi milyon kub metrə, maneələrə gostərdiyi təzyiq hər kvadrat metrdə 100 tona çatır.(0,5 t/m 2 təzyiq qapı və pəncərələri qırır, 3 t/m 2 taxta tikililəri, 100 t/m 2 daş
binaları dağıdır) Sutka ərzində qarın qalınlığı 30 sm-ə çatan hallarda külli surətdə iri qar uçqunları təhlükəsi meydana çıxır. Müdafiə üsulları, qar yağmış hündürlükləri atəşə tutmaqdır.
Fırtına– Əsasən 9-11 bal arasında olub, böyük dalğaların əmələ gəlməsinə səbəb olur və güclü dağıdıcı gücə malikdir. Qasırğa -Dolmuş buludlar arasinda əmələ gəlir. Dairəvi şəkildə fırlanaraq Yer səthinə enir. Endiyi andan 30 m dərinliyində 40 -60 km məsafəni qət edə bilir. Qasırğalar sulu və alovlu olurlar. Sürətləri 1200 km/saata çata bilir. Küləyin sürəti Bofort şkalası ilə ölçülür. Qasırğa vaxtı küləyin ölçülmüş ən yüksək sürəti 80 m/san (280 km/saat), dağıntıların kəmiyyətinə görə hesablanmış sürəti isə 110 m/san-dən artıqdır (400 km/saat). Burulğan zamanı isə küləyin ölçülmüş sürəti 115 m/san (420 km/saaat), dağıntılarına görə hesablanmış sürəti isə 300 m/san-dən (1000 km/saat-dan) artıüdır. Küləyin belə yüksək sürətə çatması üçün xüsusi yerli şərait olmalıdır, məsələn, qasırğa düzənliklər üzərində yaranır.
ballıq şkala ilə, 1946-cı ildən isə 18 ballıq şkala ilə ölçülür. Tufanlar əsasən atmosferdə baş verən silklon hadisələri nəticəsində yaranır. Bu zaman küləyin sürəti 26- 31 m/san arasında olur. Atlantik okeanında tufanların sürəti hətta 241,5 m/san –yə çatır. Küləyin dağıdıcı təsiri onun sürətindən asılı olur və şərti olaraq ballarla belə ifadə edilir: 1 baldan kiçik, 18÷32 m/san – zəif dağıntılar törədə bilər; 1 bal, 33÷49 m/san - mülayim; 2 bal, 50÷69 m/san – xeyli dağıdıcı; 3 bal, 70/92 m/san – güclü dağıdıcı; 4 bal 98÷116 m/san – dəhşətli dağıdıcı. Dolu –Atmosfer yağıntılarının bir növüdür. Bulud daxilində qar topalarının hərəkəti nəticəsində yaranır. Tərkibində buz kristalları ilə bərabər soyuq su damcıları olur və buz qatı ilə örtülür. Ölçüsü 5mm-dən 55mm-ə qədərdir.
-suların yüksək səviyyəsi (daşqın, subasma); -yeraltı suların daşqınları (əsasən buzlar əriyən vaxt); -yağış daşqınları; -maneə və əngəllər (çay mənsəbində xırda buzların toplaşaraq sıxlıq yaratması); -suyun aşağı səviyyəsi. -tayfunlar, sunamilər (qravitasiyalı dəniz dalğası), güclü dalğalar(5 bal və daha yüksək), dəniz səviyyəsinin güclü ləngəri, erkən buz örtüyü və ya hərəkətsiz qalın buz qatı, gəmi və liman tikililərinin buzlaşması, sahil buzlarının qopması.
nəticəsində yerin xeyli ərazilərinin müvəqqəti olaraq su basmasıdır. Bütün fəlakətlər arasında təkrar olunma sayına görə, ərazinin əhatə dairəsinə və illik iqtisadi ziyanın həcminə görə daşqınlar ön yeri tutur. Daşqınlar kiçik, böyük, mühüm və faciəli olur.
olunur. Kənd təsərrüfatı sahələrinin 70%-i su altında qalır. Faciəli daşqınlar bir və yaxud bir neçə çay sistemlərinin geniş sahələrini su basır. 100 -200 ildən bir baş verir və 70%- dən artıq kənd təsərrüfatı sahələri, şəhərlər, yollar və s. su altında qalır. Sunamilər-ən təhlükəli təbii dəniz hidroloji hadisəyə aid edilir, yapon dilindən “körfəzdə hündür dalğa” kimi tərcümə olunur. Sunami sualtı və sahilyanı zəlzələlər nəticəsində yaranan dəniz dalğalarının bir növüdür. Okeanın dibinin qalxması, enməsi zamanı sahildə qəflətən qeyri –adi hündür ləpələr peyda olur.
Sunamilər torpağın tektonik hərəkətindən, sualtı vulkanların püskürməsindən, okeanda böyük torpaq hissələrinin çökməsindən, yeraltı sürüşmələrdən yaranır.
yayılmasına epidemiya deyilir. Epidemik xəstəliklər ilkin yoluxma ocaqlarından ətrafa müxtəlif yollarla və vasitələrlə geniş yayıla bilər. Yolxucu xəstəliklərin törədiciləri mikroblardır. Onlara aiddir: bakteriyalar, viruslar, riktersiyalar və göbələkciklər. Xəstəlik müxtəlif yollar və vasitələrlə keçir: tənəffüs orqanları vasitəsilə, yoluxmuş ərzaq məhsullarından, alafdan və sudan istifadə edərkən, yoluxmuş əşyalara toxunarkən, xəstə adamlar və heyvanlarla təmasda olarkən, xəstəlik daşıyıcı həşarat və gənələr dişləyərkən. Epizootiya –rayonda və ya ölkədə, bəzən isə bütün qitədə heyvanlar arasında xəctəliyin geniş yayılmasına deyilir. Zərərvericilərin geniş yayılması da xalq təsərrüfatına, xüsusən də meşə və kənd təsərrüfatına ciddi ziyan vurur. Eyni zamanda insanların məhvinə də gətirib çıxarır. Məsələn, son bir neçə ildə yayılmış quş qripi xəstəliyi bəzi yerlərdə insanların məhvinə səbəb oldu. 2005-2010-cu illərdə quş qripi nəticəsində dünyada yüzlərlə adam məhv olmuşdu. Yüklə 180,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|